Το 1960 ήταν μία χρονιά που αποτέλεσε σχεδόν ορόσημο για την ιστορία του κόσμου. 15 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, σχεδόν σύσσωμος ο κόσμος βρισκόταν σε μία περίοδο ταχύτατης ανάπτυξης. Ο καπιταλιστικός και ο σοσιαλιστικός κόσμος ανταγωνίζονταν, με επίκεντρο τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, ο ένας τον άλλον, όσο αφορά το επίπεδο διαβίωσης που μπορούσαν να προσφέρουν στους πολίτες τους. Είχε ξεκινήσει η κατάκτηση του διαστήματος με την εκτόξευση του Sputnik και πολύ γρήγορα θα ερχόταν και η στιγμή που η ανθρωπότητα θα έσπαζε το φράγμα που ορίζει τον πλανητικό περιορισμό της. Αν και ο κόσμος έμοιαζε να βρίσκεται σε μια εύθραυστη ισορροπία, με την ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων, το συνεχώς αυξανόμενο κύμα των αγώνων κατά των εξοπλισμών βοηθούσε στη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης.
Αυτή η ευφορία ωστόσο δεν αφορούσε όλες τις χώρες. Στην Αργεντινή, όπου τα “χρυσά 30” χρόνια είχαν ουσιαστικά προηγηθεί, τότε που όλος ο κόσμος ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση, μία μακρά περίοδος πολιτικής και οικονομικής κρίσης είχε ήδη αρχίσει, με το τέλος της ίσως να μη μπορεί να προσδιοριστεί μέχρι και τις μέρες μας. Τα χρόνια της απότομης ανόδου του βιοτικού επιπέδου έληξαν με την απομάκρυνση του Juan Domingo Perón από την εξουσία, το 1955, με την παράλληλη απαγόρευση του λεγόμενου περονισμού από το αμερικανοκίνητο πραξικόπημα που είχε και τη στήριξη της Καθολικής Εκκλησίας και εγκαθίδρυσε τη χούντα με επικεφαλής τον Eduardo Lonardi.
Το αργεντίνικο ποδόσφαιρο περνούσε επίσης μία πολύ δύσκολη εποχή. Μετά από περίπου 2 δεκαετίες όπου απείχε από το παγκόσμιο στερέωμα, δημιουργώντας μία εσωτερική αυταπάτη απόλυτης υπεροχής του ιδιαίτερου ταπεραμέντου και αργεντίνικης τεχνοτροπίας, που έμεινε στην ιστορία ως la nuestra και έφερε πολλές επιτυχίες σε νοτιοαμερικανικό επίπεδο, η επιστροφή στο Μουντιάλ και συγκεκριμένα το παιχνίδι με την Τσεχοσλοβακία το 1958 στο Helsingborg άλλαξε άρδην την αντίληψη για το ποια πορεία θα έπρεπε να ακολουθήσει. Υπό την επιρροή προσωπικοτήτων που ανέδειξαν το “ποδόσφαιρο ειδικού σκοπού” ή όπως έμεινε, το λεγόμενο anti-fútbol, με δεσπόζουσα τη μορφή του Victorio Spinetto, η αντίληψη για το εθνικό ποδόσφαιρο είχε αλλάξει αφήνοντας οριστικά πίσω της την περηφάνεια για ένα όμορφο παιχνίδι, που είχε και τα δικά του ιδεολογικά στοιχεία ως απάντηση των πρώην απικοιών απέναντι στο παιχνίδι δύναμης της γενέτειρας του ποδοσφαίρου.
Μαζί με τα στοιχεία της la nuestra έμοιαζε να εξαφανίζεται και η προσωποποίησή της σε ένα μυθικό πρόσωπο: το λεγόμενο el pibe, το μυθικό αυτό ποδοσφαιρικό πλάσμα, που τo 1928 είχε προταθεί ακόμα και η κατασκευή ενός αγάλματος, από τον θρυλικό αρχισυντάκτη του El Gráfico, Ricardo Lorenzo Rodríguez, που υπέγραφε με το ψευδώνυμο Borocotó. Σύμφωνα με τον Borocotó, o “el pibe” ήταν “ένα παιδί με βρώμικο πρόσωπο, με μια χαίτη που επαναστατεί απέναντι στη χτένα. Με έξυπνα, περιπλανώμενα, πονηρά και πειστικά μάτια και μια σπινθηροβόλα ματιά που φαίνεται να υπαινίσσεται ένα αλήτικο γέλιο που δεν καταφέρνει να σχηματιστεί στο στόμα του, γεμάτο μικρά δόντια που μπορεί να έχουν φθαρεί τρώγοντας το χθεσινό ψωμί. Το παντελόνι του είναι μερικά πρόχειρα ραμμένα μπαλώματα, το φανελάκι του με τις αργεντίνικες ρίγες, με πολύ χαμηλή λαιμόκοψη ραφή και με πολλές τρύπες φαγωμένες από τα αόρατα ποντίκια της χρήσης. Ένα κομμάτι ύφασμα δεμένο στη μέση του και διασχίζοντας το στήθος του σαν ζώνη χρησιμεύει ως τιράντες. Τα γόνατά του είναι καλυμμένα από τα κακκάδια των πληγών που απολυμάνθηκαν από τη μοίρα, καθώς ξυπόλητο ή με παπούτσια που οι τρύπες στα δάχτυλα δείχνουν ότι έχουν φθαρεί από υπερβολική χρήση στο σουτ. Η στάση του πρέπει να είναι χαρακτηριστική, πρέπει να φαίνεται σαν να ντριμπλάρει με μια κουρελιασμένη μπάλα. Αυτό είναι σημαντικό: η μπάλα δε μπορεί να είναι άλλη. Μια κουρελιασμένη μπάλα, δεμένη κατά προτίμηση με μια παλιά κάλτσα”. Ο Borocotó έλεγε πως “αν κάποτε αυτό το μνημείο στηθεί, πολλοί από εμάς θα βγάλουμε το καπέλο μας σε αυτό, όπως κάνουμε στην εκκλησία.”
Στην Αργεντινή του 1960 όμως – αν και υπήρχαν τα παιδιά με τα κουρελιασμένα ρούχα – δεν έψαχνε πλέον κανείς αυτή την προσωποποίηση της εθνικής ποδοσφαιρικής ταυτότητας. Είναι χαρακτηριστικά τα παιχνίδια της Εθνικής Ομάδας στο Μουντιάλ της Χιλής, μερικά από τα πιο άσχημα ποδοσφαιρικά παιχνίδια που έχουν παιχτεί σε Παγκόσμια Κύπελλα. Αν και αυτή την αντιποδοσφαιρική τακτική ακολουθούσαν και άλλες ευρωπαϊκές ομάδες, με κύριο παράδειγμα την Αγγλία, το μεγάλο παράδοξο ήταν ότι αυτό ήταν ακριβώς ό,τι δεν εκπροσωπούσε ως τότε το αργεντίνικο ποδόσφαιρο.
1960
Μέσα σ’αυτό το πολιτικό και ποδοσφαιρικό περιβάλλον δεν ήταν λίγοι οι Αργεντίνοι που επέλεγαν το δρόμο της εσωτερικής μετανάστευσης, προκειμένου να διεκδικήσουν την επιβίωσή τους, μεγαλώνοντας τον πληθυσμό της πρωτεύουσας, του Buenos Aires, με ταχύτατους ρυθμούς από το 1950 και μετά. Ανάμεσα σ’αυτούς ήταν και δύο νέοι από την πόλη Esquina, που βρίσκεται περίπου 600 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας. Ο ένας ήταν ο απόγονος αυτόχθονων Guaraní πληθυσμών, με προγόνους που προέρχονταν επίσης από τη Γαλικία, ενώ η σύντροφός του ήταν απόγονη Ιταλών και Κροατών μετοίκων. Ο λόγος της μετακίνησής τους ήταν η εύρεση εργασίας του πρώτου στη χημική βιομηχανία. Αυτό που είναι περισσότερο γνωστό όμως είναι τα ονόματά τους, καθώς επρόκειτο για τον Don Diego Maradona “Chitoro” και τη Dalma Salvadora Franco, γνωστή και ως Doña Tota.
Το ζευγάρι του Don Diego και της Doña Tota εγκαταστάθηκε στην παραγκούπολη του Villa Fiorito, στα νότια προάστια του Buenos Aires. Εκεί ξεκίνησαν την κοινή ζωή τους και έκαναν μαζί 4 κόρες, την Ana María, τη Rita “Kitty”, την Elsa “Lili”, τη María Rosa “Mary” και την Claudia “Cali”. Στις 30 του Οκτώβρη του 1960 η Doña Tota θα περνούσε την πόρτα του Hospital Interzonal de Agudos Evita, που βρισκόταν στο Lanús, άλλο προάστιο της πρωτεύουσας. Το όνομα του πρώτου γιου της οικογένειας, όπως συνηθίζεται στην Αργεντινή έμοιαζε με αυτό του πατέρα του, συνοδευόμενο από ένα ενδιάμεσο και το γένος της μητέρας. Έτσι δηλώθηκε ως πολίτης του κόσμου που ζούμε όλοι εμείς ο Diego Armando Maradona Franco.
Μεγαλώνοντας σε ένα σπίτι που “όταν έβρεχε, έβρεχε περισσότερο μέσα παρά έξω” σύμφωνα με λεγόμενα του ίδιου του Maradona στην αυτοβιογραφία του, οι απολαύσεις και οι πολυτέλειες ήταν πολύ περιορισμένες, ως ανύπαρκτες. Όμως ο Don Diego έκανε δώρο στο γιο του το καλύτερο αντικείμενο, αυτό που θα τον συντρόφευε και θα γινόταν προέκταση της προσωπικότητάς του για μια ολόκληρη ζωή: μια μπάλα, όταν ο Maradona ήταν 3 χρονών. Έχοντας μια μπάλα ο μικρός Diego άρχισε να ζωγραφίζει τη ζωή που ήθελε να ζήσει, μέσα σε χρόνια οικονομικής κρίσης και τεράστιας ανέχειας. Παίζοντας στις αλάνες του Villa Fiorito που ήταν γνωστές ως “Τα 7 γηπεδάκια” (Las Siete Canchitas) τράβηξε τα βλέμματα των κυνηγών ταλέντων από πολύ νωρίς. Έτσι, σε ηλικία 9 ετών περνάει από δοκιμαστικά ώστε να γίνει μέλος των ακαδημιών των Argentinos Juniors, της ομάδας του La Paternal, ενός συλλόγου που είχε ιδρυθεί από μερικούς αναρχικούς ποδοσφαιριστές των αρχών του 20ου αιώνα ως “Ο Ήλιος της Νίκης και οι Μάρτυρες του Σικάγο” με αναφορά στην αιματοβαμένη Πρωτομαγιάτικη απεργία του 1886.
Ο Diego ξεκινάει να παίζει στην ομάδα της “τάξης του 1960” των Argentinos Juniors, που είχε το προσωνύμιο “Τα Κρεμμυδάκια” (Los Cebollitas). Με την ομάδα αυτή, που δημιουργήθηκε από τον Francisco Cornejo ο Maradona συστήνεται αρχικά σε εθνικό επίπεδο στους Εθνικούς Αγώνες Evita, ένα από τα κατάλοιπα της περονικής εποχής, που συνεχιζόταν καθώς αποτελούσε ένα θεσμό με τεράστια θετική απήχηση. Ήταν ο πρώτος αθλητικός θεσμός σε εθνικό επίπεδο για παιδιά και εφήβους που εκτός των άλλων βοήθησε στο να δοθεί αθλητικό υλικό σε αμέτρητα παιδιά προκειμένου να παίξουν ποδόσφαιρο, ενώ πρόσφερε και ιατρικές υπηρεσίες, όπως ακτινογραφίες και εξέταση δοντιών, στους συμμετέχοντες, που υπό άλλες συνθήκες δε θα μπορούσαν ποτέ να έχουν. Ωστόσο, πέρα από το τουρνουά της Evita, στο οποίο πρωτοέπαιξε το 1973-1974, ο Diego προκαλεί από πολύ νωρίς αίσθηση, είτε εμφανιζόμενος στα ημίχρονα των αγώνων στο Semillero del Mundo, το “φυτώριο του κόσμου”, όπως ήταν το ψευδώνυμο του σταδίου των Argentinos Juniors, που σήμερα φέρει το όνομα του, είτε ακόμα και με προφητικές εμφανίσεις στην αργεντίνικη τηλεόραση, όπου δήλωνε με περισσό θράσος πως το όνειρό του είναι “να παίξει και να κερδίσει το Μουντιάλ”. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρώτη εμφάνιση του ονόματος του Maradona στην αθλητική εφημερίδα Clarín χρονολογείται στις 28 Σεπτέμβρη του 1971, δηλαδή πριν κλείσει τα 12 του χρόνια. Το δημοσίευμα ανέφερε ότι “υπάρχει ένα παιδί με ταπερασμέντο και δεξιότητα που μπορεί να προκαλέσει σοκ, κάποιος που τον λένε Caradona [sic]”.
Η ομάδα των Cebollitas, ωστόσο, άφησε εποχή, καθώς κερδίζοντας το τουρνουά Evita απέκτησε το δικαίωμα να αγωνιστεί στην 8η κατηγορία της Αργεντινής. Εκεί οι επιδόσεις της ήταν κάτι παραπάνω από θαυμαστές, καθώς παρέμεινε αήττητη για 136 συνεχόμενα παιχνίδια και δίνοντας αγώνες ακόμα και έξω απ’τα σύνορα, στο Περού και την Ουρουγουάη.
Argentinos Juniors
To 1976 οι Argentinos Juniors αποφασίζουν να δώσουν στον Maradona επαγγελματικό συμβόλαιο και τον εντάσσουν στην πρώτη ομάδα τους, πριν αυτός κλείσει τα 16 του χρόνια. Η φήμη του έχει φτάσει σε όλους τους αργεντίνους που περιμένουν να δουν το παιδί-θαύμα στον πραγματικό ποδοσφαιρικό ανταγωνισμό. Σε μια εποχή που το anti-fútbol του Spinetto έχει δώσει τη σκυτάλη σε αυτό του Zubeldía, το ποδόσφαιρο στην Αργεντινή είναι σκληρό. Η συμμετοχή ενός 16χρονου σε αυτό το περιβάλλον είναι κάτι παραπάνω από δύσκολη, πόσο μάλλον η καθιέρωσή του, ενώ το ρίσκο της χρησιμοποίησής του στον αγωνιστικό χώρο μοιάζει τεράστιο. Ίσως αυτό το ρίσκο θα μπορούσε να είναι αποτρεπτικός παράγοντας σε άλλες εποχές, αλλά τότε κανείς δε μπορούσε να κρατήσει στο περιθώριο έναν ποδοσφαιριστή που σε αυτή την τρυφερή ηλικία εντυπωσίαζε ήδη μια ολόκληρη χώρα.
Όπως συμβαίνει σε μεγάλο μέρος της αργεντίνικης ποδοσφαιρικής ιστορίας, το 1976 υπήρχαν δύο διοργανώσεις πρωταθλημάτων της κορυφαίας κατηγορίας. Εκείνη την εποχή ωστόσο τα 2 πρωταθλήματα είχαν να κάνουν με την πίεση του δικτάτορα Juan Carlos Onganía το 1967 να βρεθεί ένας τρόπος ώστε να συμμετέχουν σε κορυφαίο εθνικό επίπεδο οι ομάδες των επαρχιών που είχαν καταστραφεί οικονομικά από τις μεταρρυθμίσεις του. Έτσι, δημιουργήθηκε το Metropolitano όπου οι ομάδες των πόλεων έπαιζαν 2 παιχνίδια μεταξύ τους στη φάση των ομίλων, ενώ στο Nacional συμμετείχαν και ομάδες από τις επαρχίες. Το Metropolitano του 1976 ξεκίνησε στις 15 του Φλεβάρη και ολοκληρώθηκε στις 8 Αυγούστου. Ήταν το 57ο πρωτάθλημα της 46ης σεζόν(!) της Πρώτης Κατηγορίας. Πρωταθλήτρια εκείνης της διοργάνωσης ήταν η Boca Juniors, ενώ πρώτος σκόρερ ήταν το 10άρι της Αργεντινής τη δεκαετία του ’70, ο Mario Kempes, που αγωνίστηκε με τη Rosario Central στην τελευταία του σεζόν πριν περάσει για πρώτη φορά τον Ατλαντικό προκειμένου να γράψει λαμπρή ιστορία με τα χρώματα της Valencia. Ήταν ίσως προφητικό το κενό που άφηνε ένα θρυλικό 10άρι να το γεμίσει ένα άλλο. Οι Argentinos Juniors είχαν ολοκληρώσει τη σεζόν με συγκομιδή μόλις 14 βαθμών (σύστημα 2-1-0) με 5 νίκες, 4 ισοπαλίες και 13 ήττες σε 22 παιχνίδια. Σκοράροντας 27 γκολ είχαν τη δεύτερη χειρότερη επίθεση και δεχόμενοι 43 τη χειρότερη άμυνα, μαζί με τους Chacarita Juniors, στον Β’ τομέα του Πρωταθλήματος. Στο πρωτάθλημα παραμονής έφεραν ωστόσο 8 ισοπαλίες και 1 ήττα σε 9 αγώνες, ώστε για 2 πόντους να διατηρηθούν στην κορυφαία κατηγορία. Σίγουρα τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η ομάδα του Paternal δεν περνούσε στιγμές δόξας.
Το πρωτάθλημα Nacional ξεκινούσε στις 12 του Σεπτέμβρη και ήταν πλέον γνωστό ότι ο ανήλικος Maradona συγκαταλεγόταν στους ποδοσφαιριστές που είχαν δηλωθεί για να συμμετέχουν σε αυτό. Ωστόσο, οι Αργεντίνοι και – μεταφορικά, απουσία δορυφορικής τηλεόρασης και υπερατλαντικών μεταδόσεων – ολόκληρος ο κόσμος, έπρεπε να περιμένουν λίγο ακόμα. Ο Diego στον τελευταίο αγώνα που έδωσε στην 7η κατηγορία (νέων) με τους Cebollitas είχε βγει εκτός εαυτού βάζοντάς τα με τον διαιτητή της αναμέτρησης απέναντι στην ομάδα της Vélez, τιμωρούμενος τελικά με αποκλεισμό 5 αγωνιστικών από τις εγχώριες διοργανώσεις. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να περάσει ένας μήνας και μια εβδομάδα μέχρι να γίνει το ιστορικό του ντεμπούτο.
Στις 20 Οκτώβρη του 1976, 10 μέρες πριν ο Maradona συμπληρώσει τα 16 του χρόνια, οι Argentinos Juniors υποδέχονταν την Talleres για την 8η αγωνιστική του πρωταθλήματος Nacional, αγωνιζόμενοι στην 4η ζώνη. Η Talleres ήταν μία από τις καλύτερες ομάδες του γκρουπ, που κέρδισε τελικά και την 1η θέση στον όμιλο για να αγωνιστεί στην τελική φάση, έχοντας στις τάξεις της 3 μελλοντικούς παγκόσμιους πρωταθλητές, τους Luis Galván, Miguel Oviedo και Daniel “la Rana” Valencia. Ωστόσο πριν την έναρξη της αγωνιστικής οι Argentinos Juniors είχαν 2 βαθμούς περισσότερους, όντας στην 2η θέση του βαθμολογικού πίνακα. Για την αναμέτρηση αυτή κόπηκαν 7737 εισιτήρια, που μοιάζουν πολύ λίγα για τη σημασία του αγώνα βλέποντας την ιστορία να έχει εξελιχθεί από την προνομιούχα θέση του μελλοντικού παρατηρητή. Προπονητής των γηπεδούχων ήταν ο Juan Carlos Montes, που σε ηλικία 34 ετών είχε ήδη εμπειρία από 2 σεζόν στον πάγκο της Newell’s Old Boys, με τους οποίους είχε κερδίσει το Metropolitano του 1974. Στην αρχική σύνθεση των Argentinos Juniors βρίσκονταν ο τερματοφύλακας Carlos Munutti, οι αμυντικοί Ricardo Pellerano, Humberto Minutti, Dante Roma και Miguel Angel Gette, στη μεσαία γραμμή οι Sebastián Ovelar, Rubén Giacobetti, Jorge Orlando López, Carlos Guillermo Fren και Mateo Di Donato, ενώ κεντρικός επιθετικός αγωνιζόταν ο Carlos Alberto Alvarez.
Ο Montes ετοίμαζε για αυτό το παιχνίδι τον Maradona με την αρχική ενδεκάδα στις προπονήσεις, θέλοντας να δει πώς μπορεί να λειτουργήσει μέσα στο πλαίσιό της, βλέποντας κάτι παραπάνω από αισιόδοξα στοιχεία, αφού ο Diego σκόραρε συνεχώς. Εκείνη τη μέρα όμως τον άφησε στον πάγκο στην έναρξη της αναμέτρησης. Το σκορ του πρώτου ημιχρόνου ήταν 0-1 υπέρ της Talleres και στην ανάπαυλα ο Montes πήρε την ιστορική απόφαση. Στη θέση του Giacobetti θα περνούσε ο Maradona. Ο Rubén Giacobetti, 22 χρονών τότε, αγωνιζόταν επίσης για την πρώτη του σεζόν στους Argentinos Juniors. Ίσως αυτό που θυμάται περισσότερο από την καριέρα του όμως είναι ότι έγινε αλλαγή για να μπει ο Diego. Πριν 10 μέρες, στα 48 χρόνια από εκείνο το ιστορικό ντεμπούτο ο Giacobetti βρέθηκε και πάλι στο Paternal για να τιμήσει αυτή την επέτειο. Στον αγώνα ανάμεσα στους Argentinos Juniors και την Talleres, όπως ακριβώς εκείνη την ιστορική μέρα, το αποτέλεσμα ήταν διαφορετικό, με τους γηπεδούχους να κερδίζουν με 3-0 μία αναμέτρηση που σφραγίστηκε από το χειροκρότημα των θεατών στο 10ο λεπτό, προς τιμήν του μεγαλύτερου θρύλου του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Το πρώτο γκολ για τους Argentinos Juniors το πέτυχε ο Francisco Álvarez, που συμπτωματικά φορούσε στην πλάτη το νούμερο 16!
Στο παιχνίδι του 1976, η έναρξη του δεύτερου ημιχρόνου έβρισκε τον πιτσιρικά Maradona, φορώντας το νούμερο 16 στην πλάτη, να πατάει το γρασίδι και να κάνει το επαγγελματικό του ντεμπούτο. Το ημίχρονο ξεκίνησε από τα πόδια του, με τη σέντρα να αποτελεί την πρώτη επαφή του με τη μπάλα, το πρώτο εκείνο άγγιγμα από τα αμέτρητα που θα ακολουθούσαν και θα έβαζαν πινελιές πάνω σε έναν από τους πιο ακριβοθώρητους πίνακες στο μουσείο της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ιστορίας. “Εκείνη τη μέρα ακούμπησα τον ουρανό με τα χέρια μου” έλεγε αργότερα ο Diego στην αυτοβιογραφία του. Το παιδί από το Villa Fiorito έπαιζε στην Primera, όπως τραγουδούσε πολλά χρόνια αργότερα ο Rodrigo, στο θρυλικότερο τραγούδι που έχει γραφτεί για τον Maradona.
Ο Montes είχε ζητήσει από τον Dieguito να μπει μέσα στο γήπεδο με θράσος και γι’αυτό του έδωσε εντολή να κάνει μια “σακούλα” (caño) σε έναν αντίπαλό του. Ο “άτυχος” αντίπαλος που υπέστη το πρώτο σοκ του ταλέντου του Maradona ήταν ο σέντερ φορ της Talleres, Juan “Chacho” Cabrera. Η κίνηση αυτή προκάλεσε κύματα ενθουσιασμού στο κοινό του γηπέδου του Paternal και άφησε τροφή για τα σχόλια του τύπου που υποδέχθηκε με θριαμβευτικό τρόπο τον Maradona στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Ο Maradona ξαναέπαιξε μετά από 2 αγωνιστικές, ως βασικός σέντερ φορ αυτή τη φορά, στον αγώνα απέναντι στη Ferro Carril Oeste, για να γίνει αλλαγή στο τέλος του ημιχρόνου από τον Carlos Alberto Álvarez. Μαζί με τον Álvarez ο Maradona έκαναν ένα μοναδικό δίδυμο στην επιθεση (αν και ο Maradona αγωνιζόταν πιο πίσω, ως μεσοεπιθετικός) και το πρώτο ιστορικό αποτέλεσμα της συνεργασίας τους ήρθε στις 14 του Νοέμβρη, όταν με hat-trick του Álvarez και 2 γκολ, τα πρώτα στην καριέρα του Maradona, στο 87ο και 90ο λεπτό, οι Argentinos Juniors πέρασαν νικηφόρα, με το ευρύ 2-5 από την έδρα μίας εκ των 5 Grandes, της San Lorenzo. Αυτά ήταν και τα μοναδικά γκολ του Diego σε αυτή την πρώτη του σεζόν, όπου μέτρησε 11 συμμετοχές.
Selección
Οι επιδόσεις του Maradona σ’αυτά τα 11 παιχνίδια δεν άργησαν να κεντρίσουν και το ενδιαφέρον του ομοσπονδιακού τεχνικού César Luis Menotti. Ο Menotti (El Flaco – ο αδύνατος) ήταν ένας ψηλός ξερακιανός τύπος, ο οποίος όμως αποτελούσε μια φιγούρα που “έσπαγε τα καθιερωμένα” στο αργεντίνικο ποδόσφαιρο εκείνης της εποχής. Το 1971 ανέλαβε την πρώτη του προπονητική δουλειά στην Huracán, όπου ο πρόεδρος Luis Seijo τον προσέλαβε για να πάρει τη θέση των απολυμένων Osvaldo Zubeldía και Carlos Bilardo. Ο Zubeldía, με τη σειρά του, μαθητής του Spinetto και “πατριάρχης” του anti-fútbol, ήταν και ο δάσκαλος του Bilardo. Οσο για τον Bilardo, θα αποτελούσε για όλη την υπόλοιπη ιστορία του αργεντίνικου ποδοσφαίρου το αντίπαλο δέος του Menotti, σε μια αντιπαράθεση που έχει πλέον ιδεολογικά χαρακτηριστικά, με την κόντρα να μην αφορά πρόσωπα, αλλά τις σχολές του Μενοττισμού και του Μπιλαρδισμού! Ο Menotti διέφερε γιατί εκείνη την εποχή, εμπνευσμένος και από τις επιτυχίες του totaalvoetbal από τον Ajax του Rinus Michels, ήθελε να εφαρμόσει τα στοιχεία του μοντέρνου ποδοσφαίρου σε συνδιασμό με την παράδοση του όμορφου αργεντίνικου παιχνιδιού. Αποτελούσε έναν αναβιωτή της la nuestra, με σύγχρονα για την εποχή όμως χαρακτηριστικά, παίρνοντας ουκ ολίγες φορές ιδεολογικές θέσεις για τη σημασία της αισθητικής στο ποδόσφαιρο. Κερδίζοντας το Metropolitano του 1973, ανέλαβε το 1974 την εθνική Αργεντινής, αντικαθιστώντας τον Vladislao Cap μετά το Μουντιάλ της Δυτικής Γερμανίας όπου θριάμβευσε (ακόμα κι αν δεν κέρδισε) το ολλανδικό total football.
Στις αρχές του 1977 η εθνική Αργεντινής θα έδινε ένα φιλικό αγώνα με αντίπαλο την Ουγγαρία στο Monumental. Ο Menotti που προπονούσε και την εθνική νέων πειραματιζόταν στις προπονήσεις βάζοντας τους παίχτες των δύο ομάδων να παίζουν μεταξύ τους. Με τον τρόπο αυτό δοκίμαζε και τον Maradona για το κορυφαίο διεθνές επίπεδο. Στο παιχνίδι που έλαβε χώρα στις 22 του Φλεβάρη ο Menotti συμπεριέλαβε τον Maradona στην αποστολή. Μπροστά σε 70.000 θεατές η Αργεντινή έκανε “πάρτι”, σκοράροντας 5 γκολ στο πρώτο ημίχρονο, 2 από τον σέντερ φορ Luque και 3 από τον δεξί εξτρέμ Bertoni. Στην επανάληψη οι Ούγγροι μείωσαν σε 5-1 με τον Sandor Zombori. Τότε ο Menotti αποφάσισε να κάνει 2 αλλαγές, περνώντας στην επιθετική γραμμή τους Maradona και Felman. Ο Maradona παραλίγο να σκοράρει στο διεθνές ντεμπούτο του, ωστόσο όπως ανέφερε χρόνια αργότερα εκείνη τη μέρα έτρεμαν τα πόδια του.
Το 1977, σε σύνολο 58 αγώνων που έδωσαν οι Argentinos Juniors ο Maradona “έγραψε” 49 συμμετοχές πετυχαίνοντας 19 γκολ. Ήδη είχε αρχίσει να δείχνει την ιδιαίτερη ικανότητά του στο σκοράρισμα από φάουλ με το μαγικό αριστερό του πόδι, καθώς και την απίστευτη σωματική του ιδιότητα, με το χαμηλό του κέντρο βάρους, που του έδινε τη δυνατότητα να αντέχει το μαρκάρισμα πολλών αμυνόμενων αντιπάλων. Εκείνο το παιδί με τα μακριά μαλλιά ξεσήκωνε την κερκίδα και είχε αποκτήσει το δικό του παρατσούκλι, “el pelusa” (ο μαλλιάς), που θα συνόδευε για πάντα την εποχή εκείνης της ανήλικης ποδοσφαιρικής του αθωότητας. Το 1978 σε 35 αγώνες πέτυχε 26 γκολ, όμως αυτό δεν ήταν αρκετό για να συμμετέχει στο Μουντιάλ που θα διοργανωνόταν στην Αργεντινή. Ο Menotti χρειαζόταν μια έμπειρη ομάδα για να κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο και η παρουσία του 17χρονου Maradona από τη μια είχε μεγάλο ρίσκο, ενώ από την άλλη τον ίδιο ρόλο στο γήπεδο είχαν οι μεγάλοι σταρ της εποχής, με προεξάρχοντα τον Mario Kempes, που ήταν τελικά και ο μεγάλος πρωταγωνιστής της διοργάνωσης που έφερε το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο για τους biancoceleste. Ο Maradona το βράδυ που έμαθε τον αποκλεισμό του από την αποστολή αναφέρεται ότι έκλαιγε γοερά έξω από το προπονητικό κέντρο. “Ξέρεις πόσα Μουντιάλ θα παίξεις;” του είπε προφητικά όταν τον είδε ο Carlos Ares, “πώς θα το πω αυτό τώρα στον πατέρα μου; δε θα συγχωρέσω ποτέ τον Menotti” του απάντησε ο νεαρός Diego.
Στις υποχρεώσεις του με τους Argentinos Juniors ο ανήλικος ακόμα Maradona, το 1978, ανέβαζε τις επιδόσεις του και αυτό αντανακλάται και στην στατιστική του, καθώς σε 35 συμμετοχές πέτυχε 26 γκολ. Το 1979 σε 26 συμμετοχές πέτυχε ισάριθμα γκολ. Η πτώση στις συμμετοχές δε συνδέεται με κάποιον αποκλεισμό αλλά με την υποχρεωτική στράτευση που επέβαλε εκείνη τη χρονιά η δικτατορία του Videla. Ωστόσο, ο Maradona εκείνη τη χρονιά έβαλε ακόμα μια μεγάλη σφραγίδα με τα πρώιμα κατορθώματά του.
Ο Maradona επέστρεψε στην αποστολή της Αργεντινής για το Copa América του 1979. Αγωνίστηκε για πρώτη φορά στη διοργάνωση στο παιχνίδι του ομίλου απέναντι στη Βραζιλία, που διεξήχθη στο Maracanā στις 2 Αυγούστου, μπροστά σε 130.000 θεατές. Η Αργεντινή ηττήθηκε με 2-1 αλλά ο Maradona αγωνίστηκε για το πρώτο του 90λεπτο με την εθνική, παίζοντας ως δεξιός επιθετικός. Στο επόμενο και τελευταίο παιχνίδι του ομίλου, απέναντι στη Βολιβία, ο Maradona ήταν και πάλι βασικός, αγωνίστηκε στο κέντρο και στο 65ο γκολ πέτυχε το πρώτο του γκολ με τη φανέλα της albiceleste διαμορφώνοντας το τελικό 3-0. Στο τελευταίο παιχνίδι, ωστόσο, με αντίπαλο τη Βραζιλία στο Monumental δεν αγωνίστηκε, η Αργεντινή δεν κατάφερε να κερδίσει και η Βραζιλία με 2 γκολ του Sócrates πήρε την ισοπαλία, 2-2, που της έδινε το εισιτήριο για τα ημιτελικά. Τα εθνικά καθήκοντα του Diego για το 1979 όμως δεν είχαν τελειώσει.
Από τις 25 Αυγούστου ως τις 7 Σεπτέμβρη διοργανώθηκε στην Ιαπωνία το 2ο Παγκόσμιο Κύπελλο Νέων, στο οποίο έπαιρναν μέρος 16 εθνικές ομάδες. Η Αργεντινή, καθοδηγούμενη από τον Παγκόσμιο Πρωταθλητή του 1978 Menotti, είχε προφανώς στις τάξεις της ως μεγάλο αστέρι τον Maradona. Η πορεία στη φάση των ομίλων έμοιαζε με τυπική διαδικασία, καθώς απέναντι σε Πολωνία, Γιουγκοσλαβία και Ινδονησία η Αργεντινή πέτυχε 3 νίκες, έβαλε 10 γκολ και δέχθηκε μόλις 1. Ο Maradona σκόραρε τα 3 από αυτά τα 10 γκολ, με τον Ramón Ángel Diaz, το σημερινό προπονητή της Corinthians, να έχει τη μερίδα του λέοντος όσο αφορά το σκοράρισμα. Στα προημιτελικά η Αλγερία φάνηκε το ίδιο αδύναμη να ανταγωνιστεί την αργεντίνικη υπερομάδα, με το σκορ να διαμορφώνεται 5-0. Ο Maradona άνοιξε το σκορ στο 25ο λεπτό και ο Díaz πέτυχε ένα ακόμα hat-trick. Στον ημιτελικό με την Ουρουγουάη οι Maradona και Díaz επανέλαμβαν τα κατορθώματά τους για να διαμορφώσουν το 2-0 στο δεύτερο ημίχρονο. Στον μεγάλο τελικό, υπό τα βλέμματα 52000 θεατών στο Εθνικό Στάδιο του Tokyo η Σοβιετική Ένωση ήταν η πρώτη ομάδα που έβαλε δύσκολα στους albiceleste. Στο 52ο λεπτό ο Ponomaryov άνοιξε το σκορ, όμως με γκολ των Alves, Díaz και Maradona η Αργεντινή κέρδισε με 3-1 και το Παγκόσμιο Κύπελλο των “μικρών” (με το ίδιο σκορ είχε κερδίσει τον τελικό του Μουντιάλ απέναντι στην Ολλανδία ένα χρόνο νωρίτερα στην παράταση). Ο Maradona αναδείχθηκε πολυτιμότερος παίχτης της διοργάνωσης και έφερνε τον πρώτο διεθνή τίτλο στην πατρίδα του, έχοντας πετύχει στο μεταξύ 6 γκολ, όντας ο δεύτερος σκόρερ της διοργάνωσης πίσω από τον Díaz με 8.
Με την επιστροφή της ομάδας, ωστόσο, στο Buenos Aires, ο Videla φρόντισε να βάλει ξανά τη μελανή σφραγίδα του, συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις των πανηγυρισμών με τους νεαρούς ποδοσφαιριστές. Ο στυγερός δολοφόνος χρησιμοποιούσε το θρίαμβο σε μια στιγμή που μάλιστα είχε επισκεφθεί τη χώρα αντιπροσωπεία του Διεθνούς Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εξέταζε σοβαρές καταγγελίες για άνευ προηγουμένου εγκλήματα που αργότερα επιβεβαιώθηκαν ιστορικά. Την ίδια στιγμή ξαναέστειλε 5 στρατεύσιμους ποδοσφαιριστές στη θητεία, χρησιμοποιώντας τους ως παραδείγματα για τη νέα γενιά. Ένας εξ αυτών ήταν και ο Maradona, ο Pelusa αναγκάστηκε να κουρευτεί μάλιστα για να ενσαρκώσει τα ιδανικά για τη νεολαία όπως τα φανταζόταν η δικτατορία. Πολλά χρόνια αργότερα ο ίδιος ο Diego ανέφερε στην αυτοβιογραφία του όλα αυτά τα γεγονότα με πλήρη συνείδηση της θέσης του, μιας συνείδησης που είχε έρθει όμως με την εμπειρία. Στα 19 του ο Maradona έγινε υποχείριο χωρίς αντίσταση.
Το 1980 ο Maradona επέστρεψε στα γήπεδα κάνοντας μια εκπληκτική πορεία με τους Argentinos Juniors. Πέτυχε 25 γκολ στο Metropolitano και 18 στο Nacional, κατακτώντας την κορυφή στην κατάταξη των σκόρερ και στα δύο πρωταθλήματα. Σε 45 συνολικά συμμετοχές έβαλε 43 γκολ για να οδηγήσει τους Argentinos Juniors στη 2η θέση του Metropolitano, πίσω από τη River Plate και στα προημιτελικά του Nacional, όπου έχασαν από την υπερασπίστρια του τίτλου Racing Avellaneda, έχοντας κερδίσει την πρωτιά του 2ου ομίλου.
Είχε έρθει η ώρα για το μεγάλο βήμα. Ο Maradona ήταν ο καλύτερος Αργεντίνος ποδοσφαιριστής στα 20 του χρόνια και σίγουρα μέσα στους καλύτερους του κόσμου. Το επόμενο σκαλοπάτι τον περίμενε…
Boca
Το τέλος του 1980 είχε φυσικά ανοίξει τις συζητήσεις για το μέλλον του Diego. Εκείνη την εποχή – όπως και πολλές άλλες – ο ισχυρότερος σύλλογος της Αργεντινής ήταν η River Plate. Έχοντας μετακομίσει γεωγραφικά και ταξικά, η River Plate είχε γίνει η ομάδα των μεσαίων και ίσως …μεγαλομεσαίων στρωμάτων της πρωτεύουσας, παρά τις εργατικές ρίζες της. Έτσι, έμοιαζε πολύ λογικό το σενάριο ο πιο ισχυρός σύλλογος ανάμεσα στους “5 μεγάλους” της Αργεντινής να εποφθαλμιά το νέο αστέρι του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Προφανώς, το ενδιαφέρον της River δεν ήταν ούτε το μοναδικό αλλά ούτε και το πρώτο για τον Maradona. Ο Diego όμως δεν αποφάσιζε το μέλλον του μόνο με βάση το οικονομικό όφελος αλλά βλέποντας συνολικότερα την επαγγελματική του πορεία, κάτι που οδήγησε και στο να δημιουργήσει ένα τόσο μεγάλο αντίκτυπο στην ιστορία του σπορ. Μερικά χρόνια νωρίτερα είχε απορρίψει την πρόταση της Sheffield United και έτσι δεν αγωνίστηκε ποτέ με τα χρώματα κάποιου αγγλικού συλλόγου.
Ωστόσο, η απόρριψη της River ήταν ζήτημα …καρδιάς για τον Diego. Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος που δεν την αποδέχθηκε. Όταν ρωτήθηκε για τις βλέψεις του όσο αφορά τη μετακίνησή του στη River ο Maradona δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι έχει αποδεχθεί ήδη εκείνη της Boca. Ωστόσο, το αξιοσημείωτο στην ιστορία αυτή είναι ότι η Boca μέχρι εκείνη τη στιγμή ποτέ δεν του είχε κάνει πρόταση, μάλλον δε θα του έκανε και ποτέ, δεδομένου ότι βρισκόταν σε άσχημη περίοδο όσο αφορά τα οικονομικά της και δε θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα ανταγωνιστεί τη River για την υπογραφή του καλύτερου ποδοσφαιριστή της χώρας. Ο Diego το ήξερε αυτό και προσπαθούσε να σκαρφιστεί τρόπους για να συμβεί μια μεταγραφή που ήταν το όνειρό του. Έτσι, με αυτή την απάντηση άνοιξε από πουθενά το ενδιαφέρον της Boca, που μπορούσε να διαπραγματευτεί πολύ πιο εύκολα με έναν ποδοσφαιριστή που είχε ήδη εκδηλώσει δημόσια το ενδιαφέρον του για να γίνει κομμάτι της. Ουσιαστικά ο ίδιος ο Maradona έφτιαξε την πρώτη του μεταγραφή, κάτι που είναι δύσκολο να συναντήσει κανείς ξανά ιστορικά, πριν ή μετά, ειδικά σε αυτό το επίπεδο.
Η μετακίνηση του Maradona στη Boca Juniors σφραγίστηκε στις 20 Φλεβάρη του 1981. Ο Diego θα έπαιζε για την ομάδα που υποστήριζε η οικογένειά του, την ομάδα των φτωχών, την ομάδα που πήγαινε να δει ο πατέρας του στριμωγμένος στο γήπεδο. Γι’αυτόν θα έπαιζε όσο φορούσε τα χρώματα της Boca, αυτόν ανέφερε συνέχεια όταν μιλούσε για το μικρό, αλλά πολύ σημαντικό για το χτίσιμο του θρύλου του, χρονικό διάστημα που αγωνίστηκε με αυτήν.
Η Boca Juniors εκείνη την εποχή άλλαζε σελίδα, καθώς ο Martín Noel είχε διαδεχθεί στην προεδρία τον επί 20 ετών πρόεδρο Alberto J. Armando, που παραιτήθηκε μετά από την αποτυχία να πραγματοποιήσει τη δημιουργία του νέου σταδίου, που είχε ξεκινήσει ως πλάνο από το 1965. Αυτή η αποτυχία ήταν και μία βασική αιτία για τη χειροτέρευση των οικονομικών του συλλόγου. Πέρα από την αλλαγή στην ηγεσία του συλλόγου όμως, υπήρχε και αλλαγή στην τεχνική ηγεσία, καθώς ο Silvio Marzolini διαδέχθηκε τον ιστορικό αρχηγό της Boca και της Εθνικής Αργεντινής της δεκαετίας του ’60, Antonio Rattín. Ο Marzolini ήταν ουσιαστικά ο πρώτος σταρ στην ιστορία του αργεντίνικου ποδοσφαίρου, με τη φήμη του να εκτείνεται πέρα από τα αγωνιστικά πλαίσια. Έχοντας εμφάνιση ενός ζεν πρεμιέ της εποχής, με τη χαρακτηριστική ξανθιά του χωρίστρα να πουλιέται σε φωτογραφίες που παρήγαγαν οι χορηγοί, έγινε μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες της χώρας. Πέρα από αυτό, όμως, ο Marzolini ήταν και ένα από τα βασικά στελέχη της Boca και της Αργεντινής, συνυπάρχοντας με τον Rattín, που εξέλιξε μάλιστα τη θέση του ακραίου μπακ, ανεβαίνοντας ψηλά στο γήπεδο και αναπτύσσοντας τις επιθετικές του αρετές.
Το ντεμπούτο του Maradona με τα χρώματα της Boca έγινε μόλις δυο μέρες μετά την υπογραφή του συμβολαίου του, στις 22 Φλεβάρη. Για την 1η αγωνιστική του Metropolitano, η Boca υποδεχόταν την Talleres, που έμελε να είναι η αντίπαλος και στα δύο ιστορικά πρώτα παιχνίδια του Maradona στην Αργεντινή. Ο Maradona άνοιξε το σκορ με πέναλτι στο 19ο λεπτό, ενώ έβγαλε 2 ασίστ στον Miguel Ángel Brindisi στο 33′ και το 37′ για να ξανασκοράρει, ξανά με penalty, στο 88′, γράφοντας το τελικό 4-0. Αυτό ήταν ένα εμφατικό ξεκίνημα για τη Boca της νέας εποχής, που με τον Maradona στις τάξεις της μπορούσε να ελπίζει ότι οι μέτριες πορείες των προηγούμενων χρόνων, που την έβρισκαν στη μέση της βαθμολογίας αμφότερων των πρωταθλημάτων, θα λάμβαναν τέλος.
Το μεγάλο παιχνίδι του Diego, ωστόσο, ήταν αυτό απέναντι στη River. Έχοντας ο ίδιος κάνει γνωστές τις οπαδικές του προτιμήσεις, ερχόμενος μάλιστα σε σύγκρουση με τη διοίκηση των Argentinos Juniors προκειμένου να αποδεχτούν την πρόταση της Boca και όχι της River, που έδινε όσα και στον τερματοφύλακα Ubaldo Fillol, τον πιο ακριβοπληρωμένο Αργεντίνο ποδοσφαιριστή εκείνη την εποχή, ο Maradona ήταν κόκκινο πανί για τους οπαδούς των millonarios. Το πρώτο superclásico εκείνης της σεζόν του Metropolitano ήταν ορισμένο να παιχτεί στο Bombonera, στις 10 του Απρίλη, για τη 10η αγωνιστική. Ίσως αυτά τα δεκάρια να αποτελούν και ένα συμβολικό μεταφυσικό μανδύα που ντύνει τα όσα συνέβησαν εκείνη τη βραδιά. Η Boca βρισκόταν στην κορυφή της βαθμολογίας, με 7 νίκες και 2 ισοπαλίες, ενώ η River ήταν στην 3η θέση, με 5 νίκες, 3 ισοπαλίες και 1 ήττα. Το πρώτο ημίχρονο έληξε χωρίς γκολ, αλλά στην επανάληψη ο Brindisi σκόραρε στο 55′ και στο 60′ για να δώσει μεγάλο προβάδισμα στους γηπεδούχους, ενώ στο 67ο λεπτό ήρθε η στιγμή του Maradona να πετύχει ένα γκολ το οποίο δε θα ξεχνούσε ποτέ και πολλές φορές θα μιλούσε γι’αυτό: Ο Maradona πήρε τη μπάλα από σέντρα και με δύο κινήσεις άφησε στο χορτάρι του Bombonera τον τερματοφύλακα Pato Fillol και τον αμυντικό Alberto Tarantini, πριν στείλει τη μπάλα στα αντίπαλα δίχτυα! Ο Diego αφιέρωσε αυτό το γκολ στον πατέρα του, που τη μοναδική φορά που είχε παρακολουθήσει στο γήπεδο ένα superclasico είδε τη Boca να συντρίβεται, υπό καταρρακτώδη βροχή.
Η Boca κατέκτησε το Metropolitano του 1981, φέρνοντας στο Monumental ισοπαλία με τη River, σε ένα ματς που σκόραραν για τις δύο ομάδες τα δύο μεγάλα δεκάρια, ο Kempes για τη River, στις τελευταίες του εγχώριες εμφανίσεις πριν ξαναφύγει για τη Valencia, και ο Maradona για τη Boca. Στο Nacional η Boca ξανασυνάντησε τη River πρώτη φορά στο Bombonera στις 27 Σεπτέμβρη, σε ένα παιχνίδι που ο Maradona πέτυχε ακόμα ένα απίθανο γκολ. Εκτελώντας ένα πλάγιο από τα αριστερά, πήρε πίσω τη μπάλα από κεφαλιά του Hugo Perotti για να εκτελέσει κατ’ευθείαν, πολύ κοντά στην πλάγια γραμμή, ένα χαμηλό σουτ-κεραυνό που κατέληξε στα δίχτυα του Fillol. Τελικά η Boca ηττήθηκε σ’εκείνο το παιχνίδι με 2-3, καθώς η River ανέτρεψε το σκορ με γκολ των Kempes, Passarella και Jorge Alberto Garcia, πριν μειώσει ο Gareca. Όμως η ισοπαλία στο Monumental, την 1η του Νοέμβρη, σφραγίστηκε από την ιδιοφυία του Maradona, που πέτυχε 2 γκολ, από ένα στο τέλος κάθε ημιχρόνου, με φάουλ και penalty, για να βοηθήσει τη Boca να κερδίσει την 1η θέση στον όμιλό της, πριν όμως αποκλειστεί στα προημιτελικά από τη Vélez, με τη River τελικά να κατακτά αυτόν τον τίτλο. Ο αποκλεισμός αυτός ήρθε κυρίως λόγω της κούρασης που δημιούργησαν τα πολλά φιλικά παιχνίδια που έδινε η Boca του Maradona, προκειμένου να βελτιώσει τα οικονομικά της.
Ο Maradona το 1981 πέτυχε συνολικά 28 γκολ σε 40 αγώνες και πανηγύρισε τον μοναδικό εγχώριο τίτλο στην Αργεντινή. Το 1982, πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο, ο Maradona αγωνίστηκε μόνο σε διοργανώσεις με ανεπίσημο χαρακτήρα, όπως το Torneo de Verano (Τουρνουά της Άνοιξης), το οποίο είχε επίσης χαρακτήρα οικονομικής ενίσχυσης για τη Boca. Μετά από ένα Παγκόσμιο Tour το τελευταίο παιχνίδι αυτής της καμπάνιας διεξήχθη στις 6 του Φλεβάρη, με αντίπαλο τη River, πριν ο Maradona αποχωρήσει από κάθε αγωνιστική δραστηριότητα προκειμένου να ασχοληθεί αποκλειστικά με την προετοιμασία του για το Μουντιάλ της Ισπανίας.
El Mundial
Η εθνική ομάδα της Αργεντινής θα πήγαινε στα γήπεδα της Ισπανίας για το Μουντιάλ του 1982 με τεράστιες προσδοκίες, που είχαν όμως τεράστιες προεκτάσεις, πολύ πέρα από τους αγωνιστικούς χώρους των ισπανικών γηπέδων. Από τη μια, όσο αφορά αυστηρά το ποδόσφαιρο, η υπερασπίστρια του τίτλου είχε στις τάξεις της ένα μίγμα από τους Παγκόσμιους Πρωταθλητές του 1978 και τους Παγκόσμιους Πρωταθλητές Νέων του 1979, με το οποίο ο Menotti φιλοδοξούσε να δημιουργήσει μια υπερομάδα που θα ήταν η αποθέωση της δικής του μοντέρνας εκδοχής της la nuestra και θα κατακτούσε ξανά την κορυφή. Όμως το ποδόσφαιρο δεν ήταν το μοναδικό που αφορούσε τους Αργεντίνους που περίμεναν διάκριση σ’εκείνο το Μουντιάλ. Τον Απρίλη του 1982, σε μια κίνηση μεγαλοϊδεατισμού, προσπαθώντας να αποπροσανατολίσουν και την πολιτική αντιπαράθεση από τα εγκλήματά τους, οι στρατιωτικοί ηγέτες της αργεντίνικης χούντας αποφάσισαν τη διεξαγωγή ένοπλης σύγκρουσης με τη Μεγάλη Βρετανία, διεκδικώντας την κυριαρχία στις Μαλβίνες Νήσους. Η καμπάνια αυτή οδήγησε σε ένα ντροπιαστικό φιάσκο, που ξεσκέπασε και τις αδυναμίες της χούντας, που έμοιαζε ως τότε πανίσχυρη και αποτέλεσε ουσιαστικά και την αρχή για τον τερματισμό της. Ο ίδιος ο Maradona είχε αρχίσει να παίρνει πολιτικές θέσεις, έστω όχι μιλώντας άμεσα για την πολιτική, εκφράζοντας ωστόσο την επιθυμία του να φύγει από τη χώρα που επικρατούν αυτές οι συνθήκες.
Η Αργεντινή εγκαταστάθηκε στη Βαρκελώνη για την καμπάνια της στο Παγκόσμιο Κύπελλο και άνοιξε ως κάτοχος του τίτλου τη διοργάνωση μία μέρα πριν τον επίσημο τερματισμό του πολέμου των Μαλβίνων. Στις 13 Ιούνη, στο Camp Nou, αντίπαλος δεν ήταν κάποιος στρατός, αλλά η εθνική ομάδα του Βελγίου η οποία ήταν φιναλίστ στο Euro του 1980. Οι Βέλγοι είχαν περικυκλώσει τον Maradona, που δε μπορούσε να ξεδιπλώσει το σχέδιο του Menotti. Είναι χαρακτηριστική μία φωτογραφία από εκείνο το παιχνίδι στην οποία φαίνονται συνολικά 6 Βέλγοι ποδοσφαιριστές να είναι έτοιμοι να μαρκάρουν τον Diego (αν και η γωνία της λήψης μπορεί και να δημιουργεί μια ψευδαίσθηση). Το ιστορικά βέβαιο είναι το αποτέλεσμα του αγώνα, που υπήρξε ψυχρολουσία για την Αργεντινή, καθώς με γκολ του Erwin Vandenbergh το Βέλγιο κέρδισε με 1-0. Στα επόμενα παιχνίδια του ομίλου, με αντιπάλους την Ουγγαρία και το Ελ Σαλβαδόρ, η Αργεντινή δεν αντιμετώπισε δυσκολίες με τον Maradona να σκοράρει 2 γκολ απέναντι στους Ούγγρους σε ένα παιχνίδι που έγινε στο Alicante.
Η Αργεντινή προκρίθηκε στον επόμενο γύρο, όπου σε ομίλους των 3 ομάδων το κάθε γκρουπ έδινε μία θέση στα ημιτελικά. Εκεί, αντίπαλοι ήταν δύο ομάδες που μετρούσαν μέχρι εκείνη τη στιγμή συνολικά 5 κατακτήσεις Παγκοσμίων Κυπέλλων, η Ιταλία και η Βραζιλία. Όλα τα παιχνίδια έγιναν στο Estadi de Sarrià, που αποτελούσε τότε έδρα της Espanyol. Στον πρώτο αγώνα η Ιταλία κέρδισε την Αργεντινή με 2-1, ενώ στον δεύτερο η Βραζιλία κέρδισε με 3-1 και ο Maradona αποχώρησε με κόκκινη κάρτα στο 85ο λεπτό, όταν το σκορ ήταν ήδη 3-0. Η Αργεντινή ήταν εκτός, κάτι που οδήγησε σε ένα από τα πιο ιστορικά παιχνίδια της διοργάνωσης ανάμεσα στους δυο αντιπάλους της στον όμιλο, αλλά και σε μια γενική απογοήτευση για αυτή την ομάδα και τον ίδιο το Maradona που είχαν πάει για να διατηρήσουν τα παγκόσμια πρωτεία του αργεντίνικου ποδοσφαίρου. Όπως αναφέρθηκε, ωστόσο, αυτή η ποδοσφαιρική ήττα ίσως είχε και θετικές προεκτάσεις, καθώς δε μπόρεσε ακόμα μια νίκη να αποτελέσει προκάλυψη εθνικής ευφορίας για το εγκληματικό κατεστημένο της χούντας, όπως συνέβη το 1978.
Ο Maradona αναφερόμενος στο Μουντιάλ του 1982 λέει ότι είχε ουσιαστικά χάσει τον εαυτό του. Εμφανιζόμενος με ένα στυλ που σπάνια τον έχουμε ξαναδεί, μοιάζοντας περισσότερο με τις φιγούρες των επαναστατών του ποδοσφαίρου Socrates ή του Paul Braitner, με τα χαρακτηριστικά γένια και τα μακριά μαλλιά, φαινόταν να προσπαθεί να κάνει κάτι που έκαναν άλλοι, κάτι που έπρεπε να μπει σε καλούπια άλλων προσωπικοτήτων. Όμως ο Maradona έδειξε σε όλη του τη ζωή ότι μπορούσε να θριαμβεύσει μόνο όταν ο ίδιος και τα ιδιαίτερα δικά του χαρακτηριστικά όριζαν την ιδιοσυγκρασία των ομάδων που αγωνιζόταν. Το 1982 ίσως αποτέλεσε ένα καλό μάθημα για να συνεχίσει να ψάχνει το ιδανικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορεί να λάμψει. Ίσως, αυτό το μάθημα αποτέλεσε και τη βάση για όλες τις παράδοξες αλλά τόσο μοναδικές επιλογές που οδήγησαν στη δημιουργία μιας ανεπανάληπτης και άφταστης ποδοσφαιρικής καριέρας.
Barcelona
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της Εθνικής Αργεντινής στη Βαρκελώνη για το Μουντιάλ, επισημοποιήθηκε και η συμφωνία του Maradona για τη μετακίνησή του στη Barcelona, κάτι που είχε γίνει ουσιαστικά νωρίτερα, όταν και ο Maradona σταμάτησε να αγωνίζεται με τη Boca. H Barcelona πλήρωσε 1.2 δισεκατομμύρια πεσέτες, με το 80% του ποσού να πηγαίνει στους Argentinos Juniors, καθώς αποτελούσε χρέος της Boca προς την πρώτη ομάδα του Diego. Η Barcelona εκείνη την εποχή βρισκόταν στη μετά-Cruyff εποχή (ως ποδοσφαιριστή) και προπονητής ήταν ο Γερμανός Udo Lattek, με τον οποίο το Μάη του 1982 κέρδισε το Κύπελλο Κυπελλούχων, νικώντας στον τελικό τη Standard Λιέγης στο Camp Nou. Ο Maradona δεν ήταν μεγάλος θαυμαστής των μεθόδων του Lattek, που επέμενε πάρα πολύ στη φυσική κατάσταση, αναγκάζοντας τους παίχτες του να κάνουν εξαιρετικής δυσκολίας ασκήσεις. Όμως, στη Barcelona αναπτύσσει έντονη φιλία με έναν άλλο Γερμανό, τον Bernd Schuster, που έκανε μεγάλη καριέρα στην Primera División ως ποδοσφαιριστής, αγωνιζόμενος πέρα από τη Barcelona και στις δύο μεγάλες ομάδες της Μαδρίτης.
Η πρώτη εμφάνιση του Maradona με τα blaugrana έγινε στις 3 Αυγούστου στο Hindenburg, σε φιλική αναμέτρηση με αντίπαλο την SV Meppen. Το επίσημο ντεμπούτο του έγινε στην 1η αγωνιστική της Primera División, στο Mestalla, με αντίπαλο τη Valencia του Mario Kempes. O Maradona άνοιξε το σκορ σ’εκείνο το παιχνίδι με σουτ στο 20ο λεπτό, όμως οι νυχτερίδες ανέτρεψαν το σκορ στο δεύτερο ημίχρονο και πήραν τη νίκη με γκολ των Solsona και Idígoras. H Barcelona πήρε την πρώτη της νίκη στο Camp Nou απέναντι στη Valladolid, σε παιχνίδι που σκόραρε ξανά ο Maradona ένα από τα 3 γκολ, όμως η χρονιά δεν ήταν ιδανική. Το Δεκέμβρη η εντός έδρας ήττα από την Athletic Bilbao και η εκτός έδρας από τη Las Palmas είχαν φέρει τη Barcelona στην 4η θέση. Ο Maradona δε μπορούσε να ταιριάξει στο σύστημα και τη νοοτροπία του Lattek και αυτό ήταν προφανώς ένα πρόβλημα κυρίως για τον δεύτερο. Η επόμενη εντός έδρας ήττα, που ήρθε στις 26 Φλεβάρη του 1983, με 0-2 απέναντι στη Racing Santander και η λευκή ισοπαλία εκτός έδρας με την Austria Βιέννης, που οδήγησε μαζί με το 1-1 του Camp Nou στον αποκλεισμό από το Κύπελλο Κυπελλούχων, αποτέλεσαν το τέλος του Lattek στον πάγκο των blaugrana. Αντικαταστάτης του ήρθε ο Menotti, ο προπονητής του Maradona στην Αργεντινή μέχρι το 1982, που πλέον είχε αντικατασταθεί από τον ιδεολογικό του αντίπαλο, Carlos Bilardo, στον πάγκο της εθνικής.
Η πρώτη σεζόν στη Βαρκελώνη ολοκληρώθηκε με μια χαμηλή πτήση, με τη Barcelona να τερματίζει 4η στο πρωτάθλημα, να χάνει το Ευρωπαϊκό Super Cup από την Aston Villa κερδίζοντας ωστόσο το Κύπελλο στον τελικό της Zaragoza απέναντι στη Real με 2-1 και το Copa de la Liga επικρατώντας και πάλι απέναντι στη Real σε διπλή αναμέτρηση, με τον Maradona να πετυχαίνει ένα γκολ σε κάθε παιχνίδι. Όμως μια άλλη χαμηλή πτήση του Diego είχε ξεκινήσει…
Την πρώτη αυτή σεζόν μια κρίση ηπατίτιδας κράτησε τον Maradona για 3 μήνες μακριά από τις προπονήσεις. Κατά τη διάρκεια αυτή περνούσε τον περισσότερο χρόνο του στο υπερπολυτελές σπίτι του, περιτριγυρισμένος από διάφορους ανθρώπους που επωφελούνταν της φήμης και του πλούτου του. Όντας ένα παιδί που έφυγε από το Villa Fiorito και είχε τα πάντα όσο αφορά τα υλικά αγαθά που μπορεί να φανταστεί κανείς στον κόσμο, μην έχοντας κανέναν να φροντίσει τη ζωή του και τα βήματά του σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή, ήταν ουσιαστικά θύμα οποιουδήποτε μπορούσε να του προσφέρει έστω την ψευδαίσθηση της προσωπικής επαφής. Ο πιο κοντινός του άνθρωπος ήταν ο τότε ατζέντης του, Jorge Cysterpiller, ο οποίος από τις ιστορικές αναφορές φέρεται να αποδεχόταν και να ήταν συν-δημιουργός αυτού του περιβάλλοντος. Σ’αυτές τις συνθήκες ξεκίνησε και η χρήση της κοκαΐνης, η οποία έγινε το μεγάλο μαρτύριο και ουσιαστικά η καταστροφή του Maradona. Στην αυτοβιογραφία του αναφέρει μάλιστα και πώς η ίδια η διοίκηση της Barcelona επικροτούσε και ενθάρρυνε αυτό τον τρόπο ζωής, καθώς αυτός τον έκανε πιο ευάλωτο και πιο εύκολα διαχειρίσιμο, όχι μόνο από την ηγεσία του συλλόγου, αλλά από μια σειρά ανθρώπων που όριζαν και ήθελαν να έχουν λόγο στο χρυσοφόρο μέλλον του.
Συνολικά τη σεζόν 1982/83 ο Maradona αγωνίστηκε σε 35 αγώνες, πετυχαίνοντας 23 γκολ και κατακτώντας 2 μικρότερης σημασίας εγχώριους τίτλους. Προσδοκία του ίδιου, των οπαδών της Barcelona, των Αργεντίνων και ίσως όλων όσων ασχολούνταν με το ποδόσφαιρο ήταν να δουν τη μεγάλη ανάστασή του την επόμενη σεζόν. Οι υποχρεώσεις στην Primera División ξεκίνησαν και πάλι στραβά, με ήττα της Barcelona στο Sánchez Pizjuán από τη Sevilla, όμως ο Maradona και η Barcelona επέστρεψαν στις νίκες απέναντι στην Osasuna και τη Mallorca, όπου ο Maradona πέτυχε και το πρώτο του γκολ. Όμως στις 24 Σεπτέμβρη του 1983, στο παιχνίδι για την 4η αγωνιστική απέναντι στην Athletic Bilbao στο Camp Nou, o Βάσκος αμυντικός Andoni Goikoetxea επιχείρησε στο 58ο λεπτό ένα δολοφονικό τάκλιν που διέλυσε την αριστερή ποδοκνημική άρθρωση του Diego. Ο Maradona που προσπαθούσε να βρει τα πατήματά του στην Ευρώπη θα έπρεπε να εγχειριστεί και τελικά να μείνει εκτός αγωνιστικών χώρων για 3,5 μήνες, ακόμα κι αν η αρχική εκτίμηση αφορούσε απουσία διάρκειας 6 μηνών. Η επιστροφή του στα γήπεδα έγινε στις 8 Γενάρη του 1984, στο παιχνίδι απέναντι στη Sevilla στο Camp Nou, για τη 18η αγωνιστική. Στα 68′ λεπτά που αγωνίστηκε ο Maradona πέτυχε 2 γκολ, ανοίγοντας και κλείνοντας το σκορ για το τελικό 3-1 της αναμέτρησης. Η Barcelona ήταν πιο ανταγωνιστική, όμως έχασε το πρωτάθλημα και κατετάγη 3η, με 1 βαθμό διαφορά από τις πρωτοπόρους Athletic Bilbao και Real που ισοβάθμησαν.
Στο Κύπελλο η Barcelona έφτασε στον τελικό, όμως στον δεύτερο ημιτελικό απέναντι στη Las Palmas, που τελικά κρίθηκε στα πέναλτυ, ο Maradona αποβλήθηκε με κόκκινη κάρτα, με την Ισπανική Ομοσπονδία στη συνέχεια να μειώνει την ποινή του και να του επιτρέπει τη συμμετοχή στον τελικό απέναντι στην Athletic Bilbao. Μπροστά σε 100.000 θεατές που γέμισαν το Santiago Bernabéu στις 5 του Μάη, ο Maradona αγωνιζόμενος απέναντι στην ομάδα που αποτέλεσε τον δαίμονά του εκείνη τη σεζόν εμφανίστηκε για τελευταία φορά με τα χρώματα της Barcelona, σε έναν αγώνα που οι blaugrana ηττήθηκαν με 1-0, χάνοντας ακόμα έναν τίτλο για εκείνη τη σεζόν. Ο Maradona στα 23 παιχνίδια που αγωνίστηκε πέτυχε 15 γκολ, όμως δεν ένιωθε καθόλου καλά στη Βαρκελώνη και έψαχνε τον επόμενο σταθμό στην καριέρα του και τη ζωή του. Η άστατη εξωγηπεδική του ζωή δεν προσέφερε το έδαφος για την εξέλιξή του ενώ τον κατέστρεφε και οικονομικά. Παιχνίδι της μοίρας ή όχι, αυτό το άδοξο τέλος ήταν ουσιαστικά η αρχή της πιο ένδοξης ιστορίας!
Napoli
Η Napoli δεν προσέγγισε ευθέως το Maradona για την υπογραφή του. Όντας μια μικρή ομάδα του φτωχού ιταλικού Νότου, χωρίς κανένα μεγάλο τίτλο στο παλμαρέ της, δε θα μπορούσε να ανταγωνιστεί σε ευθεία αντιπαράθεση τους μεγάλους ευρωπαϊκούς συλλόγους. Όμως στη Napoli ένας πρόεδρος, συνδεόμενος (ίσως αναμενόμενα) με την τοπική μαφία, την Camorra, έκανε μία κίνηση-ματ για να επωφεληθεί των καταστάσεων και να αποσπάσει την υπογραφή του Maradona. Ο Corrado Ferlaino ζήτησε από τη Barcelona τη διεξαγωγή ενός φιλικού αγώνα ώστε να δοθεί η ευκαιρία στο ιταλικό κοινό να δει από κοντά τον Maradona. Η διοίκηση της Barcelona αποδέχθηκε την πρόσκληση όμως σημείωσε ότι δε θα μπορούσε ο Maradona να αγωνιστεί, επειδή ήταν “άρρωστος”. Ο Ferlaino από την απάντηση αυτή κατάλαβε τη ρήξη που υπήρχε μεταξύ της διοίκησης της Barcelona και του Maradona προκειμένου να κάνει την πρότασή του. Στις 29 του Ιούνη του 1984 η μεταγραφή επισημοποιήθηκε και ο Maradona υπέγραψε τετραετές συμβόλαιο με τη νέα του ομάδα. Στην ταινία του È Stato La Mano di Dio, ο ναπολιτάνος Paolo Sorrentino παρουσιάζει μια αρκετά ρομαντική περιγραφή, μέσα από τη ματιά των ναπολιτάνων, εκείνου του ιστορικού ερχομού.
Στις 5 Ιούλη του 1984 το Stadio San Paolo (που σήμερα λέγεται επίσης Stadio Diego Maradona) γέμισε από 75000 οπαδούς της Napoli που έτρεξαν για να δουν τον καλύτερο ποδοσφαιριστή του κόσμου ντυμένο με τα χρώματα της ομάδας τους. H Napoli ως εκείνη τη μέρα είχε κερδίσει 2 κύπελλα, το 1962 και το 1976, καθώς και ένα Αγγλοϊταλικό Κύπελλο και ένα Κύπελλο των Άλπεων. Την προηγούμενη σεζόν είχε τερματίσει στην 11η θέση της Serie A, σε σύνολο 16 ομάδων, μόλις ένα βαθμό πάνω από τη ζώνη του υποβιβασμού. Ήταν αδιανόητη οποιαδήποτε σύγκριση με τις μεγάλες ομάδες του ιταλικού Βορρά που από τα πρώτα χρόνια των ευρωπαϊκών κυπέλλων μεσουρανούσαν, ενώ κέρδιζαν αδιάκοπα τους εγχώριους τίτλους. Αυτή η ομάδα είχε πλέον στις τάξεις της έναν ποδοσφαιριστή που μπορούσε να δώσει σε ένα διψασμένο λαό κάτι πολύ περισσότερο από ποδοσφαιρικές στιγμές και τίτλους, μπορούσε να γίνει ο εκφραστής του στο χορτάρι και να εκπροσωπήσει τον αγώνα του για ανάδειξη και αξιοπρέπεια μέσα σε μια χώρα που τον έκανε να νιώθει ξένος. Ένας πραγματικά ξένος, ένας Αργεντίνος, ήταν αυτός που θα μπορούσε να πάρει πιο εύκολα αυτό το φορτίο στους ώμους του, ή τα πόδια του.
Τον παροξυσμό αυτό ενέτειναν και τα σχόλια των διοικούντων, οι οποίοι δρώντας περισσότερο ως λαϊκιστές πολιτικάντηδες, παρά ως σοβαροί ποδοσφαιρικοί παράγοντες (τι πιο σύνηθες) δήλωναν ότι ο στόχος της ομάδας ήταν η κατάκτηση του πρωταθλήματος. Ακόμα και με το Maradona στη σύνθεση, ωστόσο, τα θαύματα δε γίνονται τόσο εύκολα και αν και υπήρχε εξέλιξη, χρειαζόταν παραπέρα χτίσιμο μιας ομάδας γύρω από τον Maradona για να γίνει αυτό το τρελό όνειρο πραγματικότητα.
Το επίσημο ντεμπούτο του Maradona στο ιταλικό πρωτάθλημα έγινε την 1η αγωνιστική, στις 16 Σεπτέμβρη, με αντίπαλο τη Verona. H Napoli ηττήθηκε με 3-1 δείχνοντας ότι ο δρόμος προς την αγωνιστική βελτίωση θα είναι δύσκολος και χρειάζεται υπομονή. Μία εβδομάδα αργότερα, στο San Paolo, με αντίπαλο τη Sampdoria, ο Maradona πέτυχε το πρώτο του γκολ, με penalty στο 62ο λεπτό, ώστε η Napoli να πάρει την ισοπαλία με 1-1. Ακολούθησε μια ήττα από την Torino εκτός έδρας και στη συνέχεια, στις 7 Οκτώβρη, ήρθε η πρώτη νίκη με γκολ των Bertoni, Maradona και Penzo, απέναντι στην Como. Για να βρει την επόμενη νίκη της η Napoli έφτασε η 10η αγωνιστική, όταν και επικράτησε της Cremonese με 1-0 εντός έδρας, ενώ τα αποτελέσματα άρχισαν να έρχονται με την αλλαγή του χρόνου. Η Napoli έκανε έναν εκπληκτικό δεύτερο γύρο, πετυχαίνοντας μέσα στο 1985 (με 2 παιχνίδια του πρώτου γύρου) 8 νίκες, 8 ισοπαλίες και μόνο μία εκτός έδρας ήττα με 2-1 από τη Milan, με τον Maradona να πετυχαίνει για το πρωτάθλημα 14 γκολ σε 30 συμμετοχές, κάτι που του έδωσε την 3η θέση στον πίνακα των σκόρερ, πίσω από τους Platini και Altobelli. Η Napoli μπορεί να κατέλαβε την 8η θέση, όμως η εμφανής ανοδική πορεία δεν άφηνε τις μεγάλες προσδοκίες να καταλαγιάσουν.
Εκείνη την πρώτη σεζόν, όμως, ο Maradona άφησε ακόμα μία σφραγίδα για τα χαρακτηριστικά του πραγματικά μεγάλου ποδοσφαιριστή, που αντιλαμβάνεται το ρόλο του μέσα στην κοινωνία ως εκπροσώπου ενός συνόλου και όχι ως μονάδας που παράγει θέαμα. Ένας πατέρας προσπαθούσε να βρει μια λύση για τη θεραπεία του παιδιού του και στην απελπισία του ζήτησε από έναν παίχτη της Napoli να παίξει η επαγγελματική ομάδα, με τον Maradona, ένα φιλικό παιχνίδι για να μαζευτούν λεφτά για το γιο του. Ο Maradona ανέλαβε επικεφαλής σε αυτή την καμπάνια και ως αρχηγός πήρε όλη την ομάδα της Napoli στα λασπόνερα της γειτονιάς της εν λόγω οικογένειας, προκειμένου να παίξουν στο συνοικιακό γηπεδάκι εκείνο το παιχνίδι. Το ποσό που μαζεύτηκε κάλυψε τα απαραίτητα έξοδα για τη θεραπεία και ο Maradona με την κίνηση αυτή, κόντρα στη θέληση του Ferlaino, απέδειξε ότι υπάρχει μια σειρά από χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει κανείς προκειμένου να ανακηρυχθεί ο “μεγαλύτερος όλων των εποχών”.
Η επόμενη σεζόν ήταν η πρώτη που έμοιαζε πραγματικά με σεζόν πρωταθλητισμού. Η Napoli ξεκίνησε με νίκη απέναντι στην Como, ενώ μέχρι την 7η αγωνιστική μετρούσε συνολικά 3 νίκες και 4 ισοπαλίες. Στις 27 Οκτώβρη ήρθε η πρώτη εκτός έδρας ήττα από την Torino, όμως και πάλι η επαναφορά έγινε στο τέλος της σεζόν. Κάνοντας μια κοιλιά το Γενάρη, η Napoli από το Φλεβάρη και μετά είχε αποτελέσματα που δίνουν πρωτάθλημα, κερδίζοντας μάλιστα 5 από τα 6 τελευταία της παιχνίδια. Η πορεία αυτή την έφερε στην 3η θέση της τελικής κατάταξης, πίσω από τις Juventus και Roma, εξασφαλίζοντάς της το εισιτήριο για το Κύπελλο UEFA της επόμενης σεζόν. Πλέον τα λόγια των διοικούντων της ομάδας δεν ήταν απλοί λαϊκισμοί, αλλά μια πολύ ρεαλιστική πραγματικότητα.
Ο Maradona είχε βρει τον ποδοσφαιρικό εαυτό του, αλλά την ίδια στιγμή δε μπορούσε να βρει την προσωπική του ηρεμία. Από το περιβάλλον της Βαρκελώνης, όπου ήταν θύμα ενός ορυμαγδού παράσιτων, στη Νάπολι έγινε το υποχείριο της Camorra, που ήθελε προφανώς ακόμα περισσότερο να τον έχει του χεριού της. Αυτό σημαίνει ότι ο προβληματικός τρόπος ζωής συνεχίστηκε, μαζί με τις εξαρτήσεις, που ενθαρρύνονταν από την ίδια την εγκληματική οργάνωση που ήλεγχε και τον εν λόγω εμπόριο. Επιπροσθέτως, ο Maradona αποκτώντας το status ενός λαϊκού ήρωα, μέσα στην αλλοπρόσαλη ναπολιτάνικη κοινωνία, είχε να αντιμετωπίσει και την πίεση από τα Μέσα Ενημέρωσης, που έφτασαν στο σημείο να του στερήσουν ολοκληρωτικά την προσωπική του ζωή.
Για να βρει ξανά τον Pelusa, ο Maradona έπρεπε να περάσει έναν ωκεανό. Αυτό το έκανε το καλοκαίρι του 1986, όταν και άφησε το λιμάνι της Παρθενόπης για να ανέβει τα υψίπεδα του Μεξικό!
La Mano de Dios
Στις 9 Ιούνη του 1974, στα πλαίσια του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Δυτικής Γερμανίας, αποφασίστηκε από το Συνέδριο της FIFA η διοργάνωση του 1986 να ανατεθεί στην Κολομβία. Αυτή ήταν μία από τις τελευταίες ενέργειες του Stanley Rous ως προέδρου της FIFA, πριν αντικατασταθεί για να ξεκινήσει η διαβόητη και μακρά θητεία του Joao Havelange. Στο μεταξύ, ο Havelange, για να εξυπηρετήσει και ίδιους πολιτικούς σκοπούς, πέτυχε την αύξηση των ομάδων του Παγκοσμίου Κυπέλλου από 16 σε 24, κάτι που είχε πρώτη εφαρμογή στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ισπανίας, το 1982. Πέραν των πολιτικών στόχων του Havelange, αυτή ήταν και μια αλλαγή που ήρθε σχεδόν φυσιολογικά από τη στιγμή που περισσότεροι αγώνες σήμαιναν περισσότερα έσοδα από παγκόσμιους χορηγούς. Το 1974 αυτή η οικονομία φαινόταν ακόμα πειραματική για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο που μόλις το 1970 είχε διοργανώσει ένα Μουντιάλ με κάλυψη δορυφορικής τηλεόρασης, όμως το 1980 είχε εξελιχθεί σε μια αναγκαιότητα. Η αλλαγή αυτή αποτέλεσε το λόγο που η Κολομβία τελικά δήλωσε την ανικανότητά της να αναλάβει μια τέτοια, πιο μεγάλη, διοργάνωση, με αποτέλεσμα η FIFA να λαμβάνει μια έκτακτη απόφαση στις 20 του Μάη του 1983, αναθέτοντάς την στο Μεξικό, που είχε περάσει το τεστ του 1970.
Με την τηλεόραση να κυριαρχεί πλέον, οι ανάγκες των ποδοσφαιριστών περνούσαν σε δεύτερη μοίρα, με τους αγώνες σε πολλές περιπτώσεις να ορίζονται καταμεσήμερο, κάτω από τον καυτό μεξικάνικο ήλιο, προκειμένου να μπορούν να τα παρακολουθήσουν σε prime time ζώνη οι λαοί της Ευρώπης, που αποτελούσαν και αποτελούν το πιο σταθερό κοινό του σπορ και με οικονομικούς όρους την πιο μεγάλη και παραδοσιακή του αγορά. Αν και οι αγώνες δε μπορούσαν να διεξαχθούν υπό το φως των αστεριών, η FIFA φιλοδοξούσε οι αστέρες των εθνικών ομάδων να φωτίσουν δισεκατομμύρια τηλεοπτικούς δέκτες. Ένας από αυτούς τους αστέρες ήταν φυσικά και ο Maradona, που είχε ήδη βρει μια εξαιρετική αγωνιστική φόρμα στη Napoli.
Στην Αργεντινή η πολιτική κατάσταση είχε αλλάξει, η στρατιωτική χούντα είχε ανατραπεί από τα τέλη του 1983 και ο Raul Alfonsín, ιστορικό στέλεχος του αντιπερονικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος UCR, είχε εκλεγεί στην προεδρία. Ο Alfonsín θα ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Αργεντινής σε μια σειρά εναλλαγών μεταξύ σοσιαλδημοκρατικών και φιλελεύθερων κυβερνήσεων, που συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Η οικονομία της χώρας ωστόσο συνεχίζει να μοιάζει με ένα αέναο καρδιογράφημα, από τη δεκαετία του 1960 και μετά, που σημαίνει ότι μικρές περίοδοι ανάπτυξης και ισχνών παροχών ακολουθούν σκληρά μέτρα λιτότητας και φτωχοποίησης των μαζών, κυρίως στις απομακρυσμένες επαρχίες, διατηρώντας το μοτίβο της εσωτερικής μετανάστευσης. Ωστόσο, η αποκατάσταση της αστικής δημοκρατίας από τη μια αποτελούσε λόγο αισιοδοξίας για το μέλλον, την ίδια στιγμή που η συμμετοχή σε ένα ακόμη Παγκόσμιο Κύπελλο ισοδυναμούσε με τη δεύτερη ευκαιρία της χώρας να κερδίσει πίσω λίγη από την υπερηφάνια που κατατσαλακώθηκε στις Μαλβίνες, 4 χρόνια νωρίτερα.
Στην τεχνική ηγεσία της Αργεντινής βρισκόταν ο Carlos Bilardo, μαθητής του Osvaldo Zubeldía και μεγάλη μορφή του anti-fútbol. Ο ίδιος ίσως φιλοδοξούσε να γίνει ο προπονητής που θα αποδείκνυε στην πράξη ότι μπορείς να κερδίσεις το Μουντιάλ παίζοντας κακό ποδόσφαιρο, με μόνο σκοπό το αποτέλεσμα. Την εποχή εκείνη μάλιστα είχε και ένα μεγάλο ιδεολογικό αβαντάζ, λόγω του θριάμβου της Ιταλίας το 1982 και κυρίως λόγω της νίκης της απέναντι στη Βραζιλία, που χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα σημαντικότερα παιχνίδια στην ιστορία του ποδοσφαίρου, καθώς στιγμάτιζε αυτή την αλλαγή της εποχής, από το ποδόσφαιρο του θεάματος στο ποδόσφαιρο του σκοπού. Όμως τα σχέδια του Bilardo χαλούσε η παρουσία του Maradona, που δε θα μπορούσε να σταματήσει να παράγει θέαμα ακόμα κι αν αποφάσιζε μόνο να περπατάει μέσα στο γήπεδο. Έτσι, ο Αργεντίνος τεχνικός συμβιβάστηκε με την ιδέα να στήσει μια ομάδα γύρω από το διαμάντι της albiceleste. Τακτικά το πώς του βγήκε ο πειραματισμός με αυτό το ιδιότυπο 3-5-2, με τον Maradona να παίζει πιο πίσω ως δεύτερος επιθετικός, είναι απορίας άξιο. Η αλήθεια είναι ότι ο Maradona βρισκόταν σε πολλές περισσότερες από μία θέσεις, εφαρμόζοντας ουσιαστικά ως άνθρωπος ορχήστρα μία ιδιαίτερη εκδοχή του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου, αυτή του ποδοσφαίρου του Maradona. Ανάμεσα στις διάφορες κληρονομιές που άφησε στην κουλτούρα του ποδοσφαίρου ο Maradona αυτή είναι ίσως και μία από τις πιο σημαντικές, καθώς δεν υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα παιχτών που να αγωνίζονται στη γραμμή κρούσης και ουσιαστικά να αποτελούν συγχρόνως και playmaker αλλά και να καλύπτουν πολύ “ξένους” προς τη θέση τους χώρους. Το γεγονός ότι δε συζητιέται τόσο πολύ όσο η κοινωνική εμβέλεια της ποδοσφαιρικής του παρουσίας έχει να κάνει περισσότερο με το γεγονός ότι αφενός απαιτεί μια πιο ειδική γνώση και αντίστοιχη παρατήρηση του παιχνιδιού και αφετέρου ότι η συνολική του λάμψη ήταν ικανή να καλύπτει τις ξεχωριστές μοναδικές λεπτομέρειες του ταλέντου του.
Η Αργεντινή πέρασε εύκολα από τα προκριματικά με 4 νίκες, 1 ισοπαλία και 1 ήττα απέναντι σε Περού, Κολομβία και Βενεζουέλα, για να αγωνιστεί για πρώτη φορά σε 4ο συνεχόμενο Μουντιάλ. Η γενιά των πρωταθλητών είχε παρέλθει και στο Μεξικό δεν ταξίδεψε κανένας από τους θριαμβευτές του 1978, με εξαίρεση τον αρχηγό εκείνης της ομάδας, Daniel Passarella, που όμως είχε έρθει σε ρήξη με τον Bilardo και τελικά δεν αγωνίστηκε σε κανένα παιχνίδι το 1986. Πλέον ήταν μια νέα ομάδα με επίκεντρο τον Maradona. Κανείς δεν είχε αμφιβολία για το ρόλο του, όλοι ήξεραν ότι αν βοηθούσαν το παιχνίδι του Diego θα αύξαναν τις πιθανότητες να φύγουν ως Παγκόσμιοι Πρωταθλητές από τη χώρα της Κεντρικής Αμερικής. Αν και έχει περάσει στην ιστορία ότι οι συμπαίχτες του Maradona δεν είχαν την κλάση μιας ομάδας για να φτάσει στην κορυφή, μερικές φορές η αντίθεση στην ποιότητα υπερτονίζεται με αποτέλεσμα να επικρατεί μια αντίληψη ότι επρόκειτο για κακούς ή μέτριους ποδοσφαιριστές. Αντιθέτως, σ’εκείνη την ομάδα αγωνίζονταν αρκετοί καλοί ποδοσφαιριστές, χωρίς να έχουν μεγάλες ευρωπαϊκές εμπειρίες, δεδομένης και της μεγαλύτερης δυσκολίας στην κινητικότητα και τους περιορισμούς στον αριθμό των ξένων στα πρωταθλήματα. Εξαίρεση ίσως ήταν ο Jorge Valdano που τότε αγωνιζόταν στη Real, καθώς και ο Jorge Burruchaga, που ήταν για πολλά χρόνια στέλεχος της Nantes. Τα ονόματα των συλλόγων μπορεί να μην προκαλούν δέος, αλλά ας σκεφτεί κανείς ότι ακόμα κι ο Maradona αγωνιζόταν στη Napoli.
Η Αργεντινή κληρώθηκε στον Α’ όμιλο και ξεκίνησε τις υποχρεώσεις της στις 2 Ιούνη, στο Estadio Olímpico Universitario με αντίπαλο τη Νότια Κορέα, που επέστρεφε στο Παγκόσμιο Κύπελλο μετά από 32 χρόνια, για τη δεύτερη μόλις συμμετοχή της. Με δύο γκολ του Valdano και ένα του Ruggeri, όλα μετά από ασίστ του Maradona πήρε μια εύκολη νίκη με 3-1. Επόμενος αντίπαλος ήταν η Παγκόσμια Πρωταθλήτρια Ιταλία, σε ένα παιχνίδι που ο Maradona έζησε τη σκληρή πραγματικότητα που περνούσε με τη Napoli. Οι Ιταλοί τάραξαν στην κλωτσιά τον αρχηγό των αντιπάλων τους, σε ένα παιχνίδι που διεξήχθη στο Estadio Cuauhtémoc της Puebla στις 5 Ιούνη και έληξε ισόπαλο με σκορ 1-1. Ο Altobelli είχε ανοίξει το σκορ με penalty στο 6′ και ο Maradona ισοφάρισε στο 34′. Στο τελευταίο παιχνίδι του ομίλου η Αργεντινή κέρδισε με 2-0 τη Βουλγαρία, με το δεύτερο γκολ του Valdano να προέρχεται από ασίστ του Maradona, προκειμένου να πάρει την πρώτη θέση του ομίλου και την πρόκριση στους 16 του θεσμού.
Στον γύρο των 16, στις 16 του Ιούνη, η Αργεντινή βρήκε μπροστά της την αιώνια αντίπαλο, Ουρουγουάη, που δεν είχε ξανασυναντήσει στα πλαίσια ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου από τον τελικό του 1930. Ήταν η ευκαιρία για μια “άτυπη” ρεβάνς, 56 χρόνια μετά, που θα άνοιγε και το δρόμο να ισοφαριστεί ο αριθμός των κατακτήσεων του τροπαίου από τους αντίπαλους. Η Ουρουγουάη του 1986 όμως δεν ήταν σίγουρα το μέγεθος που θα τρόμαζε την Αργεντινή του Maradona. Κατάφερε να περάσει από τον Ε’ όμιλο ως 3η, αποσπώντας 2 ισοπαλίες από τη Δυτική Γερμανία και τη Σκωτία και γνωρίζοντας τη συντριβή από τη Δανία, με σκορ 6-1. Στις τάξεις της είχε βεβαίως το μεγάλο αστέρι της River Plate, Enzo Francescoli, που εκείνο το καλοκαίρι θα έκανε το βήμα προς την Ευρώπη. Το παιχνίδι στην Puebla σίγουρα δεν είναι από αυτά που έχουν αφήσει ιστορία και κρίθηκε από ένα γκολ του Pasculli στο 42ο λεπτό. Η πρόκριση όμως έφερνε την albiceleste ίσως μπροστά στο μεγαλύτερο παιχνίδι την ιστορίας της.
Στις 22 Ιούνη του 1986 ο ήλιος έκαιγε πάνω από την Πόλη του Μεξικό, με την πρόγνωση να δίνει πιθανότητες για απογευματινή βροχή. Η θερμοκρασία ήταν στους 22 βαθμούς Κελσίου και το γήπεδο Azteca ήταν κατάμεστο από 114,580 θεατές. Η Αργεντινή θα αντιμετώπιζε την Αγγλία, για πρώτη φορά μετά από έναν άλλο προημιτελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου, εκείνον του 1966, που είχε στιγματιστεί από ένα μυστήριο ορισμό διαιτητή, την άνευ λόγου αποβολή του Rattín, το πολύ σκληρό παιχνίδι που έπαιξαν και οι δύο ομάδες και την επιθετική συμπεριφορά των Άγγλων θεατών και γενικότερα των ευρωπαϊκών αντιπροσωπειών απέναντι σ’εκείνη την αργεντίνικη ομάδα. Ήταν όμως και ο πρώτος αγώνας που έβρισκε τις δύο ομάδες αντιμέτωπες μετά από τον Πόλεμο στις Μαλβίνες, που έληξε με θριαμβευτικό τρόπο για την Κυβέρνηση της Margaret Thatcher, ενώ απεδείχθει ένα φιάσκο της αργεντίνικης στρατιωτικής χούντας.
Οι δύο χώρες, ωστόσο, δεν ξεκίνησαν να έχουν ποδοσφαιρικές διαφορές το 1966. Η αντιπαλότητα πηγαίνει πολύ πιο πίσω και αποτελεί θέμα εθνικής ταυτότητας για τους Αργεντίνους. Οι Άγγλοι ήταν προφανώς αυτοί που εισήγαγαν το παιχνίδι στην Αργεντινή. Το βρετανικό στοιχείο ήταν αυτό που ανάπτυξε τους θεσμούς του ποδοσφαίρου και ένας Σκωτσέζος, ο Alexander Watson Hutton, θεωρείται ο “πατέρας του ποδοσφαίρου” στην Αργεντινή. Όμως η κριολοποίηση του ποδοσφαίρου που συνέβη κατά τον 20ο αιώνα συνδιάστηκε και από μια ανάγκη να αναδειχθεί ότι στην Αργεντινή ξέρουν να παίζουν καλύτερο ποδόσφαιρο από τους Άγγλους, γιατί μπορεί το σπορ να κωδικοποιήθηκε στη Βρετανία, αλλά ο λαός της νοτιοαμερικανικής αποικίας ήταν αυτός που ήξερε όσο κανείς, κατά την ιδεολογική ανάπτυξη αυτής της θέσης, να το εξελίξει. Για το λόγο αυτό, ακόμα και μέσα σε στενά ποδοσφαιρικά πλαίσια, αυτή η κόντρα ήταν πάντα ιδιαίτερη.
Βέβαια, από την εποχή εκείνου του ποδοσφαίρου, της la nuestra και του el pibe, το ίδιο το αργεντίνικο ποδόσφαιρο είχε κάνει στροφή 180 μοιρών, έχοντας πλέον στην κεφαλή της εθνικής του αποστολής, ως προπονητή, τον Carlos Bilardo, συνεχιστή του σκληρού ποδοσφαίρου και του anti-fútbol των Spinetto και Zubeldía. Μπροστά σε εκείνο το παιχνίδι όμως, λίγη σημασία είχε το πώς είχε εξελιχθεί το σπορ στη χώρα, η Αγγλία έπρεπε πάση θυσία να νικηθεί, αφενός γιατί προφανώς ήταν ένα εμπόδιο προς την κατάκτηση της κορυφής και αφετέρου γιατί έπρεπε να υπάρξει μια ηθική εκδίκηση για τον πόλεμο, για τον Rattín και για ό,τι άλλο θα μπορούσε κανείς να φανταστεί, όπως φανταζόμαστε όλοι όταν παρακολουθούμε ποδοσφαιρικά παιχνίδια.
Λόγω των χρωμάτων τους, οι δύο ομάδες αγωνίζονται κάθε φορά με μία εξ’αυτών να φοράει την εναλλακτική της εμφάνιση. Σε εκείνο το παιχνίδι η Αργεντινή επρόκειτο να αγωνιστεί με τις μπλε εμφανίσεις, οι οποίες ήταν βαμβακερές και ο Bilardo θεώρησε ότι αυτό θα ήταν ένα μεγάλο ντεζαβαντάζ κάτω από τον μεσημεριανό καυτό μεξικάνικο ήλιο. Για το λόγο αυτό ζητήθηκε από τη Le Coq Sportif, που ήταν τότε ο σπόνσορας ιματισμού της εθνικής ομάδας, να κατασκευάσει νέες μπλε φανέλες, ειδικά για αυτό τον αγώνα. Η εταιρεία, έχοντας μόλις 3 μέρες για να λύσει το πρόβλημα, απάντησε αρνητικά. Έτσι, ο Ruben Moschella, που ήταν τότε μέλος του τεχνικού επιτελείου, βγήκε βόλτα στην αγορά της Πόλης του Μεξικό προκειμένου να βρει μπλε φανέλες. Ο Moschella βρήκε 2 διαφορετικές φανέλες, τις παρουσίασε στην ομάδα και ο Maradona επέλεξε μία εξ’αυτών λέγοντας ότι “με αυτή θα κερδίσουμε την Αγγλία”. Τότε ο Moschella πήγε και αγόρασε 38 φανέλες, πήγε σε έναν ράφτη για να φτιάξει το έμβλημα της ομοσπονδίας, χρησιμοποιώντας ένα παλιότερο και πιο απλοϊκό σχέδιο, για να κολλήσει πάνω στις φανέλες, ενώ με μιας μέτριας ποιότητας χαλκομανία μπήκαν και οι αριθμοί, οι οποίοι προέρχονταν από σχέδια για ομάδες Αμερικανικού Ποδοσφαίρου (gridiron football). Ποιος θα μπορούσε άραγε να φανταστεί ότι ίσως η πιο εμβληματική φανέλα στην ιστορία του σπορ σχεδιαζόταν και κατασκευαζόταν εκείνη τη στιγμή υπό αυτές τις συνθήκες;
Η Αγγλία είχε μια ομάδα με αρκετά αστέρια, προεξάρχοντος του Gary Lineker, που αναδείχθηκε και κορυφαίος σκόρερ εκείνης της διοργάνωσης, όμως ίσως εκείνο το παιχνίδι στοίχησε σε αρκετούς σε μεγάλο βαθμό την υστεροφημία τους. Τερματοφύλακας ήταν ο Peter Shilton, που ήταν και αρχηγός της ομάδας, στην άμυνα αγωνίζονταν οι Gary Stevens, Terry Fenwick, Terry Butcher και Kenny Sansom, στη μεσαία γραμμή βρίσκοναν οι Glenn Hoddle, Peter Reid, Trevor Steven, Steve Hodge, δεύτερος επιθετικός ο Peter Beardsley και καθαρό σέντερ φορ ο Lineker. Η Αγγλία του Bobby Robson έπαιζε ουσιαστικά ένα 4-4-2 σε ρόμβο, που φιλοδοξούσε με τον τρόπο αυτό να γεμίσει το χώρο γύρω από τον Maradona και να περιορίσει τις κινήσεις του.
Το πρώτο ημίχρονο χαρακτηρίστηκε από την υπεροχή της Αργεντινής, αναγκάζοντας τον Shilton σε αρκετές επεμβάσεις. Για την Αγγλία ο Peter Beardsley είχε τη δική του στιγμή στο 13ο λεπτό, με τον Nery Pumpido να γλιστράει, αλλά δεν κατάφερε να ανοίξει το σκορ. Παρά το γεγονός ότι η Αργεντινή είχε την κατοχή και την πρωτοβουλία των κινήσεων, έληξε με σκορ 0-0. Λίγα λεπτά αργότερα θα γραφόταν ιστορία.
Στο 51ο λεπτό της αναμέτρησης ο Maradona είχε τη μπάλα στο κέντρο και προς τα αριστερά όπως εκδήλωνε τις επιθέσεις της η Αργεντινή. Έβγαλε μια κακή πάσα στον Valdano που βρισκόταν στη δεξιά γωνία της μεγάλης περιοχής, με τον Αργεντίνο σέντερ φορ να μη μπορεί να κοντρολάρει τη μπάλα, παρά να την πετάξει πίσω από την πλάτη του προς το κέντρο της αγγλικής περιοχής. Ο Maradona, συνεχίζοντας την κούρσα του, βρισκόταν σε πορεία διασταύρωσης με τη μπάλα που διέγραφε μια καμπύλη στην περιοχή του Shilton. Από την αντίθετη μεριά όμως προς την πορεία της μπάλας έτρεχε και ο Άγγλος τερματοφύλακας. Στο σημείο τομής της πορείας των τριών, της μπάλας που έπεφτε και του Shilton με τον Maradona που την πλησίαζαν, πρώτοι ήρθαν σε επαφή ο Maradona με τη μπάλα! Λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου μετά η μπάλα βρισκόταν στα δίχτυα του Shilton! Ο Maradona κατάφερε να νικήσει στον αέρα τον 20 εκατοστά ψηλότερο Άγγλο τερματοφύλακα. Με την έκταση της αριστερής του γροθιάς βρήκε τη μπάλα και την έστειλε στα δίχτυα. Ο Τυνήσιος διαιτητής Ali Bin Nasser έδειχνε τη σέντρα, ο επόπτης γραμμών συμφωνούσε μαζί του, ο Maradona έτρεχε προς την εξέδρα σηκώνοντας την αριστερή γροθιά που είχε σκοράρει! Ήταν η αποθέωση του ποδοσφαίρου του σκοπού, της ιδεολογίας του Zubeldía, που είχε γίνει η εθνική σχολή του αργεντίνικου ποδοσφαίρου. Η Αργεντινή ήταν μπροστά στο σκορ και κρατούσε το προβάδισμα για μια ιστορική πρόκριση.
Οι Άγγλοι διαμαρτύρονταν μάταια στον διαιτητή, ο Maradona συνέχιζε να υψώνει την αριστερή γροθιά του. Στην αυτοβιογραφία του έλεγε ότι εκείνη την ώρα ένιωθε “να βάζει χέρι στο θησαυροφυλάκιο της Αγγλίας”. Όταν ρωτήθηκε μετά τον αγώνα για το αν ήταν χέρι, απάντησε ότι ήταν “το χέρι του Θεού”, αφήνοντας μία φράση που θα τον συνόδευε για πάντα “La Mano De Dios” καθώς και ένα προσωνύμιο που χωρίς μεγάλους δισταγμούς του προσέδωσαν οι απανταχού πιστοί του ποδοσφαίρου. Ο Maradona μπήκε εκείνη τη μέρα στο γήπεδο ως θνητός και έφυγε ως θεός. Κι αν το χέρι από μόνο του δεν έφτανε για να αποκτήσει αυτό το δικαίωμα, το επόμενο κατόρθωμά του ήταν το διαβατήριο για τα Ηλύσια Πεδία.
4 λεπτά αργότερα όμως ο Maradona άφησε ένα άλλο σημάδι στην Ιστορία, χωρίς να αφήνει σε κανέναν το περιθώριο να αμφισβητήσει εκείνη τη νίκη και την υπεροχή τη δική του και της Αργεντινής σ’εκείνο το παιχνίδι. Η περιγραφή του Ουρουγουανού σχολιαστή Víctor Hugo Morales έχει μείνει στην ιστορία και εκείνο το γκολ, “το γκολ του αιώνα” όπως χαρακτηρίστηκε, δε γίνεται και ίσως δεν πρέπει ποτέ να περιγραφεί με άλλες λέξεις.
Victor Hugo Morales: “Θα την πασάρει στον Ντιέγκο, εκεί την έχει ο Μαραντόνα, τον μαρκάρουν δύο, κρατάει την μπάλα ο Μαραντόνα, ξεκινάει από δεξιά η ιδιοφυΐα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, αφήνει πίσω του τους αντιπάλους και θα μπορεί να πασάρει στον Μπουρουτσάγκα… Πάντα ο Μαραντόνα! Ιδιοφυΐα! Ιδιοφυΐα! Ιδιοφυΐα! Τα-τα-τα-τα-τα-τα-τα… Γκοοοοοοοοοοοοοοοοοολ… Γκοοοοοοοοοοολ… Θέλω να κλάψω! Θεέ μου, ζήτω το ποδόσφαιρο! Τι γκολάρα! Ντιεγκόοοοολ! Μαραντόνα! Είναι να κλαις, συγχωρέστε με… Ο Μαραντόνα, σε μία αξέχαστη πορεία, στη φάση όλων των εποχών… Κοσμικέ χαρταετέ… Από ποιον πλανήτη ήρθες για να αφήσεις τόσους Άγγλους πίσω σου, για να φωνάζει όλη η χώρα με γροθιά για την Αργεντινή; Αργεντινή 2 – Αγγλία 0. Ντιεγκόοολ, Ντιεγκόοοολ, Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα… Σ’ ευχαριστούμε, Θεέ, για το ποδόσφαιρο, για τον Μαραντόνα, για αυτά τα δάκρυα, για αυτό το Αργεντινή 2 – Αγγλία 0”
Ο Maradona είχε κάνει το απίστευτο! Είχε πάρει τη μπάλα από το κέντρο του γηπέδου και άφηνε πίσω του όποιον Άγγλο έβρισκε, προκειμένου να πατήσει την περιοχή, να φάει μια επική κλωτσιά και ταυτόχρονα να πλασάρει τον Shilton, γράφοντας το 2-0. Ήταν το γκολ του αιώνα, όπως πολλά χρόνια αργότερα ψηφίστηκε, χωρίς καμία αμφιβολία. Όμως ήταν και πολλά παραπάνω για την Αργεντινή. Αν το πρώτο γκολ ήταν η αποθέωση του anti-fútbol και του ποδοσφαίρου σκοπού, εκείνο το δεύτερο γκολ ήταν η απόλυτη ενσάρκωση της ομορφιάς της la nuestra, του δεξιοτέχνη Αργεντίνου που περνάει σαν σταματημένους τους Άγγλους, που η φυσική τους κατάσταση δεν αρκεί για να τα βάλουν με αυτή την ποδοσφαιρική ιδιοφυΐα. Ήταν η ενσάρκωση εκείνου του παιδιού, του pibe, που όπως ακριβώς το είχε περιγράψει ο Borocotó το 1928, βρισκόταν 58 χρόνια μετά στο χορτάρι του Azteca. Πού να ήξερε ο αρχισυντάκτης του El Gráfico ότι αυτό που περιέγραφε τότε ήταν η πιστή αναπαράσταση μιας στιγμής από το μέλλον; Ο Maradona δεν ήταν μόνο Θεός, ήταν κάτι πολύ περισσότερο για την Αργεντινή, ήταν el pibe de oro, το χρυσό παιδί, το pibe από χρυσάφι. Ήταν η ανταμοιβή της Iστορίας σε μια ολόκληρη ποδοσφαρική ιδεολογία. Δε θα μπορούσε να υπάρχει μεγαλύτερη νίκη για το αργεντίνικο ποδόσφαιρο από αυτό το γκολ. Το γεγονός ότι μπήκε απέναντι στην Αγγλία είναι ίσως μόνο το απαραίτητο συμπλήρωμα που χρειαζόταν μια τέλεια ιστορία.
Η Αγγλία στο 81ο λεπτό μείωσε το σκορ με τον Lineker, αλλά σχεδόν κανείς δε θυμάται εκείνο το γκολ. Στο τέλος του παιχνιδιού ο Maradona είχε αλλάξει την αφήγηση του παγκοσμίου ποδοσφαίρου και είχε φτιάξει τη μεγαλύτερη στιγμή του ποδοσφαίρου της χώρας του, πολύ πιθανό μεγαλύτερη και από την κατάκτηση του Μουντιάλ που συνέβη 8 χρόνια νωρίτερα. Πλέον όλοι έβλεπαν έναν Αργεντίνο στην κορυφή του κόσμου, όχι για τον τίτλο που ακόμα δεν είχε κερδίσει, αλλά για τα κατορθώματά του με τη μπάλα που παρόμοια δεν είχε καταφέρει κανείς!
Στον ημιτελικό αντίπαλος ήταν το Βέλγιο, η ομάδα που είχε κερδίσει τον Maradona και την Αργεντινή στην πρεμιέρα του Μουντιάλ 4 χρόνια νωρίτερα. Προκειμένου να φτάσουν οι Βέλγοι ως εκεί είχαν χρειαστεί και την τύχη. Πέρασαν ως 3οι από τον Β’ όμιλο, χάνοντας στο πρώτο παιχνίδι τους από το Μεξικό, κερδίζοντας στη συνέχεια το Ιράκ και αποσπώντας ισοπαλία από την Παραγουάη. Στον γύρο των 16, με μια μνημειωδώς κακή διαιτησία από τον Erik Fredriksson, κέρδισαν με 3-4 στην παράταση τη Σοβιετική Ένωση. Στη Δύση το γεγονός ότι οι Σοβιετικοί παίχτες δε διαμαρτυρήθηκαν έντονα αξιοποιήθηκε ως προπαγάνδα που υποστήριζε ότι δεν ήθελαν να κερδίσουν λόγω πολιτικών διαφορών με την εξουσία της χώρας τους. Στα προημιτελικά κατάφεραν να κερδίσουν την Ισπανία του Butragueño στη διαδικασία των πέναλτυ και έτσι έφτασαν στον ημιτελικό της 25ης Ιούνη στο Azteca, απέναντι στον Maradona.
Σε ένα παιχνίδι που έμοιαζε φωτοτυπία με εκείνο απέναντι στην Αγγλία, ο Maradona πραγματοποίησε μια εκπληκτική εμφάνιση, σκοράροντας 2 φορές με μνημειώδη σολιστικό τρόπο. Αν τα κατορθώματά του απέναντι στην Αγγλία δεν ήταν τόσο ιδιαίτερα, με τόσους συμβολισμούς να τα συνοδεύουν, ίσως εκείνα τα γκολ απέναντι στο Βέλγιο αποτελούσαν θέμα συζήτησης κάθε φορά που κανείς αναφέρεται στην ιστορία των Μουντιάλ. Το ραντεβού όμως πλέον είχε οριστεί για τον Maradona. Το παιδί από το Villa Fiorito, o Pelusa, o Pibe de Oro, ο Θεός, είχε ακόμα ένα σκαλί μπροστά του προκειμένου να φτάσει στον ουρανό, εκείνον που ακούμπησε με τα χέρια του την ώρα που πάτησε στο χορτάρι του Paternal, για να αγωνιστεί στα 16 του με τους Argentinos Juniors. Δεν το περίμενε μόνο ο Maradona αυτό το βήμα, αλλά ολόκληρος ο πλανήτης!
Στις 29 Ιούνη ο Maradona έδινε ακόμα ένα ραντεβού στο Azteca, με τον κόσμο στις κερκίδες και με τον κόσμο ολόκληρο. Στο ίδιο γήπεδο που είχε χτιστεί ο μύθος της απίστευτης και αψεγάδιαστης Βραζιλίας 16 χρόνια νωρίτερα, ο Maradona επέστρεφε για να δημιουργήσει διαφορετικές εικόνες για την ποδοσφαιρική Βίβλο.
Στο μεγάλο τελικό αντίπαλος ήταν η Δυτική Γερμανία, η ομάδα για την οποία εκείνες τις δεκαετίες είχε βγει το ρητό: “το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που παίζεται από 22 παίχτες με μια μπάλα και στο τέλος νικάνε οι Γερμανοί”. Ο τρόπος που η Δυτική Γερμανία είχε κερδίσει τα Μουντιάλ του 1954 και 1974, αμφότερα απέναντι στις ομάδες που είχαν κάνει αίσθηση και είχαν εξελίξει το ποδόσφαιρο στην εποχή τους, την Ουγγαρία και την Ολλανδία αντίστοιχα, έδειχνε ότι ήταν ο ιδανικός αντίπαλος για να χαρακτηριστεί η πιο δύσκολη πίστα για την Αργεντινή του Maradona. Οι Γερμανοί είχαν περάσει από τη 2η θέση του ομίλου τους, φέρνοντας ισοπαλία με την Ουρουγουάη, κερδίζοντας 2-1 από τη Σκωτία και χάνοντας με 0-2 από την εκπληκτική Δανία, που ήταν ίσως η καλύτερη ομάδα που είχε ποτέ η χώρα, ίσως καλύτερη και από εκείνη του 1992. Στο γύρο των 16 απέκλεισαν το Μαρόκο με το ισχνό 1-0, ενώ στα προημιτελικά χρειάστηκε να φτάσουν στα πέναλτυ, μετά από τη λευκή ισοπαλία με τους οικοδεσπότες Μεξικάνους, προκειμένου να πάρουν την πρόκριση. Στο κλασικό δυτικοευρωπαϊκό ντέρμπι με τη Γαλλία του Platini στα ημιτελικά κέρδισαν με 2-0, προκειμένου να παραταχτούν απέναντι στον Maradona.
Προπονητής ήταν ο Franz Beckenbauer, ο Kaizer που είχε κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο ως παίχτης και είχε γράψει τη δική του ιστορία στα ίδια μεξικάνικα γήπεδα το 1970, φιλοδοξούσε να γίνει ο πρώτος άνθρωπος που θα πετύχει την ύψιστη ποδοσφαιρική καταξίωση και ως τεχνικός. Τερματοφύλακας ήταν ο Harald Schumacher, που έμεινε περισσότερο στην ιστορία για το δολοφονικό χτύπημα στον Batiston 4 χρόνια νωρίτερα, στην άμυνα έπαιζε λίμπερο ο Ditmar Jakobs, στόπερ οι Karlheinz Förster και Hans-Peter Briegel, ενώ στα άκρα βρισκόταν οι Thomas Berthold δεξιά και Andreas Brehme αριστερά. Στο κέντρο οι Norbert Eder και Lothar Matthäus έπαιζαν πίσω από τον προωθημένο Felix Magath, ενώ επιθετικό δίδυμο ήταν οι Karl-Heinz Rummenigge (αρχηγός) και ο Klaus Allofs. Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, το γερμανικό σύστημα που έμοιαζε με το catenaccio, με V στην αμυντική διάταξη και λίμπερο, έμοιαζε να ταιριάζει σαν παζλ πάνω στο 3-5-2 του Bilardo. Οι Γερμανοί φιλοδοξούσαν να εξουδετερώσουν τον Maradona με το βάθος της άμυνας και να χτυπήσουν στα αδύναμα αργεντίνικα άκρα, επιχειρώντας και σέντρες, στοχεύοντας τους ψηλούς επιθετικούς τους.
Ωστόσο, το πρώτο γκολ του αγώνα ήρθε από κεφαλιά Αργεντίνου, καθώς στο 23ο λεπτό ο Brown εκμεταλλεύτηκε το λάθος του Schumacher και διαμόρφωσε έτσι το σκορ του ημιχρόνου. Ο Maradona επιχειρούσε πολλές ενέργειες, όμως είχε συνήθως απροσπέλαστες συμπληγάδες πέτρες μπροστά του, που τις ενσάρκωναν οι 5 αμυντικοί και ο Γερμανός τερματοφύλακας. Στο 56ο λεπτό, ωστόσο, ο Jorge Valdano βρήκε τον τρόπο να πλασάρει εύστοχα τον Schumacher, κάνοντας το σκορ 2-0. Ο Maradona ήταν ο μαέστρος μιας ομάδας που όδευε προς την κορυφή, ακόμα κι αν δεν είχε σκοράρει σ’εκείνο το παιχνίδι. Όμως οι Γερμανοί φρόντισαν να δικαιολογήσουν τη φήμη τους. Στο 74ο λεπτό ο Rummenigge μείωσε το σκορ και στο 81ο ο Rudi Völler, που είχε αντικαταστήσει τον Allofs στο ημίχρονο, ισοφάρισε για να οδηγήσει το παιχνίδι στην απόλυτη ένταση του τελευταίου 10λέπτου. Εκεί ήταν που μίλησε ξανά η ιδιοφυΐα του Maradona. Στο 84ο λεπτό, βλέποντας τεράστιους χώρους στο μισό γήπεδο, εκεί που αμυνόταν η Γερμανία, έβγαλε μια τρομερή κάθετη ασίστ στον Burruchaga, που είχε δεξιά του ως δεύτερη επιλογή και τον Valdano, προκειμένου αυτός να πλασάρει υποδειγματικά τον Schumacher και να σφραγίσει τη νίκη!
Το τρόπαιο της FIFA, το αγαλματάκι που σχεδίασε ο Silvio Gazzaniga για να αντικαταστήσει το Κύπελλο Jules Rimet, έβρισκε τον φυσικό του κάτοχο! Στα χέρια του Maradona γνώρισε την αποθέωσή του! Ο Diego το πήρε στα χέρια του και δεν το άφησε ποτέ. Οι φωτογραφίες που το σηκώνει στον ουρανό του Μεξικό, που το φιλάει, που το κρατάει ανεβασμένος στους ώμους του πλήθους που πήρε όλους τους Αργεντίνους παίχτες στις πλάτες του, έφτιαξε συμβολισμούς για το μέλλον. Ήταν τόσο μεγάλη η δύναμη εκείνων των εικόνων, που 36 χρόνια αργότερα ο Messi δημιούργησε ακόμα μια τέτοια φωτογραφία, για να συμβολιστεί η αξία της δικής του τεράστιας επιτυχίας! Ο Maradona με το κύπελλο στα χέρια έβαζε την υπογραφή του ως αθάνατος, με το νούμερο της φανέλας του και το όνομά του στη μητρική του γλώσσα: D10S!
Ho visto Maradona
Ο Maradona επέστρεψε στη Napoli ως ο απόλυτος σταρ του ποδοσφαίρου και ίσως του πλανήτη. Το καλοκαίρι του 1986 του ανήκε ολοκληρωτικά και οι Ναπολιτάνοι περίμεναν πλέον να γευτούν κι εκείνοι τη μεγάλη και φυσικά πολύ πιο ανείπωτη επιτυχία που λίγοι θα μπορούσαν να περιμένουν μερικά χρόνια νωρίτερα. Αν το πέρασμα του Maradona από τον κόσμο των θνητών στην αποθέωση πήρε σάρκα και οστά, αυτό έγινε σίγουρα στην πόλη του ιταλικού νότου. Ο Diego έγινε εικόνισμα, άγαλμα, θρησκεία, μέχρι και κανονική εκκλησία. Από το Villa Fiorito μέχρι τα Quartieri Spagnoli οι πιστοί του τον αναγνώριζαν ως τον μοναδικό μεσσία τους.
Οι αγωνιστικές υποχρεώσεις της Napoli για τη Serie A ξεκίνησαν στις 14 του Σεπτέμβρη, απέναντι στην ομάδα της γενέτειρας πόλης του προπονητή Ottavio Bianchi, Brescia. Οι Ναπολιτάνοι κατάφεραν να ξεκινήσουν με εκτός έδρας νίκη, χάρη σε ένα γκολ του Maradona στο 41ο λεπτό. Στην επόμενη αγωνιστική έφεραν ισοπαλία με την Udinese στο San Paolo, ενώ δεν κατάφεραν μια βδομάδ αργότερα να κερδίσουν την Avellino εκτός έδρας. Εκείνη ήταν και η τελευταία στιγμή μέσα στη σεζόν που η Napoli δε βρισκόταν στην κορυφαία θέση της βαθμολογίας.
Ο Maradona συνέχισε τα εξωγήινα κατορθώματά του. Απέναντι σε όλα τα μεγαθήρια του ιταλικού Βορρά άφηνε τη σφραγίδα του, σκοράροντας από παντού, αψηφώντας τις σκληρές άμυνες, εντυπωσιάζοντας με την εκρηκτική του φυσική κατάσταση αλλά και τη δεξιοτεχνία του. Η Napoli κέρδισε με 0-1 στο Olimpico τη Roma, με 1-3 στο Comunale του Τορίνο τη Juventus, έχασε μόλις 3 αγώνες μέσα στη σεζόν, ενώ πέτυχε μια μνημειώδη νίκη, με σκορ 2-1, στις 26 του Απρίλη, απέναντι στη Milan του Berlusconi. Στο Κύπελλο περνώντας από τον όμιλο απέναντι στις SPAL, Lazio, Taranto, Vicenza και Cesena, απέκλεισε τη Brescia, τη Bologna και την Cagliari, με 11 νίκες σε 11 αγώνες, προκειμένου να προκριθεί στον τελικό. Μόνη αποτυχία ήταν το Κύπελλο UEFA, στο οποίο αποκλείστηκε από την Toulouse στα πέναλτυ, στον επαναληπτικό που έγινε στη γαλλική πόλη την 1η του Οκτώβρη του 1986.
Στη Napoli η μεγαλύτερη γιορτή κάθε χρόνο είναι η γιορτή του San Gennaro (του Αγίου Ιανουάριου), που παρά το όνομά του γιορτάζεται στις 19 του Σεπτέμβρη, μέρα που συνέβη ο αποκεφαλισμός του από τις ορδές του Διοκλητιανού. Η γιορτή είναι κυριολεκτικά τρικούβερτη, δηλαδή κρατάει τρεις μέρες, περιλαμβάνοντας παρελάσεις, θρησκευτικές δοξασίες και μουσικές παραστάσεις. Η γιορτή του San Gennaro είναι τεράστιας σημασίας για τους νότιους Ιταλούς όπου Γης, με μεγάλες εκδηλώσεις να συμβαίνουν στη Νέα Υόρκη, όπως χαρακτηριστικά ο απόγονος των Ιταλών μεταναστών Francis Ford Coppola έδειξε στο 2ο μέρος της τριλογίας του Νονού. Όμως το 1987 η μεγαλύτερη γιορτή της Napoli και μια ακόμα ημερομηνία που θα δοξάζεται στον αιώνα τον άπαντα στην πόλη που ίδρυσαν οι Κυμαίοι, έπεφτε το Μάιο.
Το βράδυ του Σαββάτου της 9ης Μαΐου όλη η πόλη ήταν έτοιμη να υποδεχτεί τη μεγαλύτερη στιγμή της. Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζει κανείς πόσοι κατάφεραν να κοιμηθούν εκείνη τη νύχτα. Η Κυριακή που ξημέρωνε θα άλλαζε για πάντα τη θέση της πόλης και της ομάδας της στην ιταλική ποδοσφαιρική ιστορία και τη σημασία της στη γεωγραφία του. Μέχρι εκείνη τη μέρα η μοναδική ομάδα από τον Ιταλικό Νότο που είχε κερδίσει ένα πρωτάθλημα ήταν η Cagliari του Gigi Riva, το 1970. 17 χρόνια αργότερα αυτό αποτελούσε το μοναδικό παράδειγμα, η μοναδική αναφορά της νίκης από ένα outsider. Ακόμα κι η Cagliari, όμως, είναι ομάδα της Σαρδηνίας και όχι του πολύ φτωχού νότιου κομματιού της ιταλικής χερσονήσου. Η Napoli ερχόταν να πάρει κάτι για έναν κόσμο που δεν πίστευε ποτέ ότι έχει δικαίωμα σε μια νίκη μέσα στη χώρα που του έλαχε να ζει.
Η Κυριακή της 10ης Μαΐου του 1987 είναι εθνική επέτειος για τη Napoli! Η γαλανόλευκη εκπρόσωπος της πόλης θα υποδεχόταν την Fiorentina για την 29η και προτελευταία αγωνιστική του πρωταθλήματος. Όλοι οι δρόμοι οδηγούσαν στο San Paolo και χρειαζόταν μόλις 1 βαθμός απέναντι στη Fiorentina του Roberto Baggio προκειμένου να συντελεστεί το θαύμα. Οι πανηγυρισμοί άλλωστε είχαν αργήσει μία βδομάδα, καθώς η ισοπαλία με την Como εκτός έδρας μέσα στη βδομάδα άφησε τη μεγάλη στιγμή για την Κυριακή, σε μια γιορτή που θα ήταν παρόντες όλοι, στο σπίτι τους. H Napoli σ’εκείνο τον αγώνα παρατάχθηκε με τους Claudio Garella, Moreno Ferrario, Alessandro Renica, Giuseppe Volpecina, Giuseppe Bruscolotti, Francesco Romano, Salvatore Bagni, Fernando De Napoli, Diego Armando Maradona, Andrea Carnevale και Bruno Giordano, ενώ αγωνίστηκαν ως αναπληρωματικοί στο τέλος της αναμέτρησης ο 20χρονος Ciro Ferrara και ο Luigi Caffarelli. Η Napoli προηγήθηκε με γκολ του Carnevale στο 29ο λεπτό, ενώ στο 39′ ισοφάρησε ο Baggio. Το παιχνίδι έληξε με αυτό το ισόπαλο σκορ και αυτό ήταν αρκετό για να ξεκινήσουν οι πανηγυρισμοί του αιώνα στο San Paolo!
Οι εικόνες από εκείνη τη μέρα είναι κομμάτι όχι μόνο της ποδοσφαιρικής αλλά και της κινηματογραφικής ιστορίας. Ο Asif Kapadia ξεκινάει με αυτή τη μέρα τη βιογραφία του Maradona, παρουσιάζοντάς την έτσι ως την απόλυτη οπτική αποκρυπτογράφηση του μύθου του. Οι εικόνες με τον κόσμο που είναι ανεβασμένος σε βέσπες και στον ουρανό των αυτοκινήτων και ανεμίζει γαλανόλευκες σημαίες στους δρόμους της πόλης είναι η ταυτότητα της ιστορίας μιας ολόκληρης κουλτούρας. Ο Maradona είχε δώσει στους Ναπολιτάνους αυτό που δεν κατάφερε να τους δώσει κανείς στα 126 χρόνια του Ιταλικού κράτους, από το Risorgimento ως το 1987. Για το λόγο αυτό έγινε ο δεύτερος πολιούχος της, μαζί με τον San Gennaro. Αυτή η παρακαταθήκη είναι κάτι που ποτέ κανείς άλλος ποδοσφαιριστής δεν κατάφερε στην ιστορία του σπορ. Είναι μάλλον απίθανο και κάποιος άλλος στο μέλλον να το καταφέρει.
Μετά το τέλος της Serie A, η Napoli αντιμετώπισε σε διπλό τελικό για το Κύπελλο την Atalanta, την οποία κέρδισε με 3-0 εντός έδρας και 0-1 εκτός, κατακτώντας έτσι όχι μόνο το πρώτο πρωτάθλημα, αλλά το πρώτο ιστορικό της νταμπλ! Ο Maradona, μαέστρος σ’εκείνη τη σεζόν, αγωνίστηκε συνολικά 41 φορές, πετυχαίνοντας 17 γκολ.
Τη σεζόν εκείνη ο Maradona έζησε ακόμα μία σημαντική στιγμή στη ζωή του. Στις 2 του Απρίλη γεννήθηκε η πρώτη του κόρη, η Dalma Nerea, που ήρθε στη ζωή από τη σύντροφο του Diego, Claudia Fillafañes, την οποία γνώριζε από τα εφηβικά του χρόνια στο Villa Fiorito. Η Dalma, πήρε το πρώτο όνομά της από τη γιαγιά της, τη Doña Tota. Η αλλαγή αυτή στη ζωή του Diego έδειχνε ότι ίσως οι μέρες των καταχρήσεων και της άστατης ζωής ανήκαν στο παρελθόν. Δυστυχώς αυτό που ιστορικά αποδείχθηκε ήταν ότι αυτή ήταν η θέλησή του, όχι όμως και η πραγματικότητα που κατάφερενε να διαμορφώσει.
Η σεζόν 1987/88 ξεκίνησε με την ίδια φόρα για το Maradona και τη Napoli, που πέτυχαν 5 νίκες στην αρχή του πρωταθλήματος, με ένα ηχηρό μάλιστα 6-0 απέναντι στην Pescara. Η πρώτη ισοπαλία ήρθε εκτός έδρας με τη Roma στην 6η αγωνιστική, ενώ η πρώτη ήττα συνέβη στο Μιλάνο, στις 3 Γενάρη του 1988, όταν η Napoli γνώρισε βαριά ήττα στο San Siro από τη Milan του Arrigo Sacchi. Στο Κύπελλο Πρωταθλητριών μια εκτός έδρας ήττα και μια εντός έδρας ισοπαλία απέναντι στη Real έβαλαν πρόωρο τέλος στα όνειρα για μεγαλύτερη καταξίωση. Όμως η Napoli πήγαινε εκπληκτικά στο πρωτάθλημα, όντας σταθερά στην 1η θέση της βαθμολογίας μέχρι και την 27η αγωνιστική, όταν έφερε εκτός έδρας ισοπαλία με τη Verona. Ο Maradona αναφέρει στη βιογραφία του ότι θυμάται εκείνη τη σεζόν ίσως ως την καλύτερη της καριέρας του.
Την Πρωτομαγιά του ’88 ήταν προγραμματισμένος ο αγώνας που σε μεγάλο βαθμό θα έκρινε το πρωτάθλημα. Στο San Paolo, αν η Napoli κέρδιζε τη Milan, θα ήταν το μεγάλο φαβορί για τον δεύτερο συνεχόμενο τίτλο, ένας βαθμός θα αρκούσε για τη μαθηματική κατάκτηση, που θα μπορούσε να έρθει και πάλι στην προτελευταία αγωνιστική και πάλι με αντίπαλο τη Fiorentina. 82,000 θεατές πλυμμήρισαν το San Paolo για εκείνο το παιχνίδι. Όμως τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν παραμυθένια, αποδεικνύοντας ίσως ότι τα καλύτερα παραμύθια γράφονται μέσα στο ρεαλισμό της νίκης και της ήττας. Η Milan προηγήθηκε με τον Virdis και στο τέλος του ημιχρόνου ο Maradona κατάφερε να ισοφαρίσει. Ο Virdis ξαναέβαλε τη Milan μπροστά στο σκορ στο 68′, ενώ στο 76′ ο van Basten έδωσε προβάδισμα 2 γκολ στην ομάδα του, κάνοντας την υπόθεση εξαιρετικά δύσκολη για τους Ναπολιτάνους. Ωστόσο, ακόμα και η ισοπαλία αρκούσε για να τους κρατήσει στην κορυφή. Εκείνη η ομάδα της Milan ήταν όμως πολύ σκληρή και το μόνο που κατάφερε η Napoli ήταν να μειώσει με τον Careca στο 78′. Το scudetto ταξίδευε και πάλι βόρεια. Η Napoli έπεσε από την κορυφή και υπό το ψυχολογικό σοκ και την απουσία του Maradona που υπέφερε από τραυματισμούς έχασε τα 2 τελευταία παιχνίδια της σεζόν, απέναντι σε Fiorentina και Sampdoria, ολοκληρώνοντας το πρωτάθλημα στη 2η θέση, 3 βαθμούς πίσω από τη Milan. Έχοντας αποκλειστεί στο Κύπελλο από την Torino στα προημιτελικά, η Napoli κέρδισε το ευρωπαϊκό εισιτήριο για το Κύπελλο UEFA.
Την επόμενη σεζόν η Napoli είχε επίσης μια πολύ καλή πορεία στη Serie A, όμως από τη 2η αγωνιστική, όταν και ηττήθηκε με 1-0 στην έδρα της Lecce, δεν ξαναπάτησε την κορυφή. Εκείνη τη σεζόν είχε μπροστά της την εκπληκτική Inter του Giovanni Trappatoni, στην οποία αγωνιζόταν ανάμεσα σε άλλους μεγάλους, ο νεανικός παρτενέρ του Diego, Ramón Díaz. Η Inter σε όλη τη σεζόν είχε μόνο 1 ήττα και 6 ισοπαλίες, νικώντας σε αμφότερες τις μεταξύ τους αναμετρήσεις τη Napoli. Οι Ναπολιτάνοι ωστόσο έφτασαν μέχρι τον τελικό του Κυπέλλου, όπου κέρδισαν τον πρώτο αγώνα απέναντι στη Sampdoria, με σκορ 1-0, για να χάσουν όμως τον τίτλο με το 4-0 στη Γένοβα.
Εκείνη η σεζόν ήταν όμως επίσης ιστορική για τη Napoli, καθώς με τον Maradona να συνεχίζει τα εντυπωσιακά του κατορθώματα έβαλε πλώρη για την ευρωπαϊκή καταξίωση. Η συμμετοχή στο Κύπελλο UEFA επέτρεπε σε μια ομάδα που για σειρά ετών πλέον πρωταγωνιστούσε και διεκδικούσε τον τίτλο στη Serie A, να πιστεύει ότι ήρθε η ώρα για έναν τίτλο με ακόμα μεγαλύτερη γεωγραφική εμβέλεια.
Η καμπάνια της Napoli στο Κύπελλο UEFA ξεκίνησε στις 7 του Σεπτέμβρη του 1988 στο San Paolo, με αντίπαλο τον ΠΑΟΚ. Ο Maradona σκόραρε στο 55ο λεπτό με penalty το μοναδικό γκολ εκείνης της αναμέτρησης ενώ στον επαναληπτικό της Τούμπας ο Careca άνοιξε το σκορ στο 17′ για να δώσει ασφάλεια στην ομάδα του, καθώς οι partenopei είχαν πλέον και το εκτός έδρας γκολ. Η ισοφάριση του Σκαρτάδου στο 61ο λεπτό δεν άλλαξε κάτι και η Napoli προχώρησε. Στον επόμενο γύρο απέκλεισε τη Lokomotiv Λειψίας με 1-1 εκτός και 2-0 εντός έδρας, στο γύρο των 16 κέρδισε εκτός έδρας με 0-1 τη Bordeaux και με λευκή ισοπαλία προκρίθηκε στα προημιτελικά κι εκεί βρέθηκε απέναντι στο δυνάστη του ιταλικού ποδοσφαίρου, τη Juventus του Agnelli. Σε ένα ζευγάρι επικών αναμετρήσεων, η Napoli ηττήθηκε στο Τορινο με 2-0, ενώ στον επαναληπτικό αγώνα το ίδιο σκορ έκρινε το 90λεπτο, με τον Maradona να σκοράρει με penalty στο 10ο λεπτό. Τελικά, η μονομαχία κρίθηκε στο 119ο λεπτό, με γκολ του Renica, που έδωσε μια αξέχαστη πρόκριση στη Napoli. Στα ημιτελικά Careca και Carnevale διαμόρφωσαν το 2-0 εντός έδρας απέναντι στη Bayern Μονάχου, με τον Careca να σκοράρει δις και στο Μόναχο, για να διαμορφώσει το 2-2 που έδινε την πρόκριση στον διπλό τελικό απέναντι στη Στουτγκάρδη.
Ο πρώτος αγώνας, στο San Paolo, έγινε υπό το βλέμμα 81,093 θεατών και διαιτητής ήταν ο Γεράσιμος Γερμανάκος. Ο Gaudino άνοιξε το σκορ για τη γερμανική ομάδα στο 17ο λεπτό, που ήταν και το σκορ του ημιχρόνου. Στην επανάληψη ο Maradona σκόραρε με penalty στο 68′ και ο Careca στο 87′ έδωσε την πολύτιμη νίκη στην ομάδα του για να ταξιδέψει ως φαβορί στο δεύτερο σκέλος, στο Neckarstadion. Εκεί, στις 17 Μαΐου, ο Maradona άφησε μια μοναδική προσωπική του στιγμή στην αιωνιότητα. Κατά την προθέρμανση των ομάδων, το τραγούδι “Live is Life” των Opus, ακουγόταν από τα μεγάφωνα του σταδίου. O Maradona άρχισε να εκτελεί τις ασκήσεις της προθέρμανσης στο ρυθμό της μουσικής, με έναν εντελώς φυσικό τρόπο, αφήνοντας να βγει από μέσα του αυτό που ήταν πάντα για τον ίδιο το ποδόσφαιρο, πέρα από την έκφραση της ψυχικής του κατάστασης ήταν ο δικός του χορός, αυτό που τον έκανε να νιώθει όμορφα. Γι’αυτό ο Maradona μπόρεσε να γίνει el pibe de oro, γιατί με ή χωρίς το ρυθμό της μουσικής ήθελε πάντα να χορέψει με τη μπάλα και να περάσει όμορφα μαζί της, πριν τα δώσει όλα για να κερδίσει ακόμα και τον αγώνα στο χωράφι μιας γειτονιάς στο Villa Fiorito ή τη Napoli. Το αποτέλεσμα του αγώνα της Στουτγκάρδης ήταν 3-3, με τη Napoli να φέρνει πίσω με τις αποσκευές της τον πρώτο ευρωπαϊκό τίτλο στην ιστορία της.
Ο Maradona είχε όμως πολλούς λόγους να χορεύει εκείνη τη μέρα. Το προηγούμενο βράδυ, στις 16 Μαΐου του 1989, είχε γεννηθεί η δεύτερη κόρη του, η Giannina Dinora. Η προσπάθεια για τη ζωή συνεχιζόταν και λίγους μήνες μετά θα παντρευόταν και την επί χρόνων σύντροφό του, Claudia, για να προσπαθήσει να κάνει ακόμα ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Η επόμενη σεζόν βρήκε τη Napoli και τον Maradona σε μια τρελή κούρσα απέναντι στην πρωταθλήτρια Ευρώπης Milan, του Sacchi, για το Scudetto. Η Ευρωπαϊκή περιοδία ολοκληρώθηκε νωρίς, στον γύρο των 16 του Κυπέλλου UEFA, με 2 ήττες, η δεύτερη μάλιστα με 5-1, από την Werder Βρέμης. Στις εγχώριες υποχρεώσεις της η Napoli έκανε μια εκπληκτική πορεία και ήταν αήττητη μέχρι τη 17η αγωνιστική, όταν και έχασε από τη Lazio στο Flaminio με 3-0. Μέχρι τότε είχε συναντήσει μια φορά τη Milan, κερδίζοντάς την με 3-0 στο San Paolo. Διατηρώντας την 1η θέση προχώρησε με 5 νίκες και 1 ισοπαλία μέχρι το κρίσιμο παιχνίδι στο San Siro απέναντι στη Milan, στις 11 Φλεβάρη του 1990. Στο Μιλάνο η Napoli ηττήθηκε με 3-0 και δύο βδομάδες αργότερα ξαναγνώρισε την ήττα με 3-1 στο ίδιο γήπεδο από την Inter. Η πρωτιά είχε χαθεί και το πρωτάθλημα φαινόταν ακόμα μια φορά να γλιστράει. Ωστόσο η Milan είχε μια πολύ δύσκολη άνοιξη, με υποχρεώσεις στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, στο Κύπελλο και στο Πρωτάθλημα. Δύο ήττες στις 11 και 18 Μαρτίου από Juventus και Inter έφεραν τη Napoli πιο κοντά, ενώ τον πολύ δύσκολο Απρίλη η Milan έφερε λευκή ισοπαλία στη Bologna. Την ίδια στιγμή αντιμετώπιζε τη Bayern στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, την οποία κατάφερε να αποκλείσει στην παράταση στις 18 Απρίλη. Έτσι, στις 22 Απρίλη, την προτελευταία αγωνιστική, δεν ήταν στην καλύτερη φόρμα, γνωρίζοντας την ήττα από τη Verona, την ώρα που η Napoli κέρδιζε με 2-4 στο Dall’Ara τη Bologna. Σε ένα πρωτάθλημα που κρίθηκε στην τελευταία αγωνιστική, το γκολ του Baroni στο 7ο λεπτό στην αναμέτρηση με τη Lazio έφερε και πάλι το Scudetto στον ιταλικό Nότο και ο Maradona ήταν στην κορυφή του ιταλικού ποδοσφαίρου μία στιγμή που το χρειαζόταν ο ίδιος και …η Αργεντινή, όσο ποτέ.
Notti magiche
Η Ιταλία, της πρωταθλήτριας Napoli, η χώρα την οποία κέρδιζε ο Maradona, διοργάνωνε το καλοκαίρι του 1990 το Παγκόσμιο Κύπελλο. 8 χρόνια μετά το θρίαμβο στα ισπανικά γήπεδα οι Ιταλοί φιλοδοξούσαν να ξαναζήσουν μαγικές νύχτες, όπως τραγουδούσε και η Gianna Nannini στο τραγούδι-ύμνο της διοργάνωσης. Ο Maradona όμως που είχε θριαμβεύσει στην τετραετία που μεσολάβησε από το προηγούμενο Μουντιάλ εμφανιζόταν ως υπερασπιστής του τίτλου, ο καλύτερος ποδοσφαιριστής στον κόσμο και άρα ο υπ’αριθμόν 1 αντίπαλος που εμπόδιζε την πορεία προς αυτό τον τίτλο. Έμελλε να αποδειχθεί στη διοργάνωση το πώς θα εξελισσόταν όλη αυτή η ισορροπία.
Η Αργεντινή είχε κρατήσει στον πάγκο της τον Bilardo, δεδομένου ότι είχε κερδίσει το προηγούμενο Μουντιάλ, αν και έχασε εντός έδρας το Copa América του 1987, χάνοντας στον ημιτελικό από την Ουρουγουάη. Στην ομάδα του 1986 είχε προστεθεί ένας χαρισματικός επιθετικός, ο Claudio Caniggia, ο οποίος δημιούργησε ένα πολύ ταιριαστό δίδυμο με τον Maradona. Προερχόμενος από τη River Plate, ο Canniggia είχε έρθει επίσης το 1988 στην Ιταλία, για να αγωνιστεί στη Verona που ήταν υπολογίσιμη δύναμη εκείνη την εποχή, κερδίζοντας μάλιστα το scudetto του 1986.
Οι Αργεντίνοι ξεκίνησαν την πορεία τους στην πρεμιέρα του San Siro, όντας πρωταθλητές, για να γνωρίσουν την ήττα με 0-1 από το Καμερούν, που αποτέλεσε τη μεγάλη έκπληξη της διοργάνωσης. Τα φαντάσματα του 1982 ξαναζωντάνευαν και ο Maradona έπρεπε να αναλάβει δράση, με διαφορετική εμπειρία, ώστε να κρατήσει την κορυφή για την ομάδα και τη χώρα του. Το δεύτερο παιχνίδι ήταν στο σπίτι του, το San Paolo της Napoli και αντίπαλος η Σοβιετική Ένωση στην τελευταία της συμμετοχή σε Μουντιάλ. Με γκολ των Troglio και Burruchaga η Αργεντινή πήρε μια νίκη ανακούφισης, πριν αντιμετωπίσει τη Ρουμανία στο ίδιο γήπεδο. Στον τελευταίο αγώνα του ομίλου δεν έπεισε, με το σκορ να διαμορφώνεται 1-1 απέναντι στην ομάδα που αποτελούσε σε μεγάλο βαθμό ο κορμός της μεγάλης Steaua των 80s, όμως με την 3η θέση στον όμιλο η Αργεντινή πέρασε στον επόμενο γύρο.
Στον αγώνα που έγινε στο Stadio Delle Alpi στις 24 Ιούνη αντίπαλος ήταν η Βραζιλία. Ο Maradona είχε λόγους για να ψάξει την εκδίκηση για εκείνο το μοιραίο παιχνίδι του 1982 που στέρησε το πρώτο μεγάλο όνειρο. Τελικά αυτή τη φορά τα κατάφερε καλύτερα και βγάζοντας μια φανταστική ασίστ στον Canniggia ο νεαρός επιθετικός σκόραρε στο 81ο λεπτό για να δώσει την πρόκριση στην albiceleste. Σε μια διοργάνωση που χαρακτηρίστηκε από τα πολλά penalties που έκριναν αγώνες και προκρίσεις, η Αργεντινή μπήκε για πρώτη φορά σε αυτή τη διαδικασία στα προημιτελικά, απέναντι στη Γιουγκοσλαβία. Στον αγώνα που έγινε στη Φλωρεντία ο τερματοφύλακας Sergio Goycochea, που είχε αντικαταστήσει τον Nery Pumpido μετά τον τερματισμό του δεύτερου στο παιχνίδι με την ΕΣΣΔ, ακολούθησε ένα μεταφυσικό τελετουργικό προκειμένου να αποκρούσει 3 penalties και να δώσει την πρόκριση στην ομάδα του. Ο Maradona αστόχησε στη διαδικασία, αλλά ευτυχώς αυτό δεν ήταν μοιραίο.
Μοιραία ήταν, ωστόσο, η συνάντηση του ημιτελικού. Στις 3 Ιούλη του 1990, η Αργεντινή θα συναντούσε την Ιταλία. Αν αυτό δεν ήταν αρκετό για να κάνει το παιχνίδι της μοίρας ειρωνικό, η έδρα του αγώνα σίγουρα δεν άφηνε περιθώρια για κατευνασμό των πνευμάτων. Η αναμέτρηση θα διεξαγόταν στο San Paolo, στη Νάπολι, που ήταν περισσότερο πόλη του Maradona και λιγότερο πόλη της Ιταλίας. Τα χαρακτηριστικά αυτά της αναμέτρησης δημιούργησαν έναν παροξυσμό. Τα ιταλικά μέσα και οι λογής παράγοντες ενός νέου τοπίου δημοσίου λόγου, με το λαϊκισμό της ιδιωτικής τηλεόρασης και τα σκουπίδια του Berlusconi να κυριαρχούν, ανήγαγαν σε πρώτης τάξης εθνικό ζήτημα την υποστήριξη της squadra azzurra από τους Ναπολιτάνους. Ο Maradona δε μάσησε, ζήτησε ακριβώς το αντίθετο. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια με τα οποία απευθύνθηκε στους “συμπολίτες” του: “Αυτοί που 364 μέρες σας λένε ότι δεν είστε Ιταλοί και σας λένε “Αφρικάνους” θέλουν για μια μέρα να υποστηρίξετε την Ιταλία. Εγώ είμαι μαζί σας 365 μέρες!”
Τελικά, το βράδυ του αγώνα εκείνου οι Ναπολιτάνοι έμοιαζαν να υποστηρίζουν την Ιταλία, αλλά δε μπορούσαν να καταφερθούν εναντίον του δικού τους Diego. Το παιχνίδι ήταν αμφίρροπο και οι δύο ανερχόμενοι σκόρερ της διοργάνωσης, ο επίσης νότιος Toto Schillaci και ο Claudio Canniggia, σκόραραν στο 17ο και 67ο λεπτό για να πάνε την υπόθεση της πρόκρισης στη διαδικασία των πέναλτυ. Εκεί ο Goycoechea έπρεπε να επαναλάβει τα θαύματα της Φλωρεντίας και για το λόγο αυτό φρόντισε να …ουρήσει δίπλα από τον πάγκο, όπως είχε αναγκαστεί να κάνει πριν τη “ρώσικη ρουλέτα” του προημιτελικού, για γούρι! Ο Baresi ευστόχησε στο πρώτο penalty και ισοφάρισε ο Serrizuela, o Roberto Baggio δεν το έχασε – όπως 4 χρόνια μετά – για να το βάλει και ο Burruchaga, o De Agostini επίσης ευστόχησε, όπως και ο Olarticoechea. Το πέναλτυ του Donadoni όμως το απέκρουσε ο Goycoechea. Ήταν η σειρά του Maradona. O Diego ευστοχώντας μπορούσε να φέρει την Αργεντινή με το μισό πόδι στον τελικό της Ρώμης. Πήρε φόρα, εκτέλεσε, σκόραρε, στο San Paolo επικρατούσε σιγή, το πανηγύρισε έξαλα τρέχοντας προς τον πάγκο. Τελευταίος εκτελεστής ο Serena… o Goycoechea το έπιασε και αυτό και η Αργεντινή ήταν στον τελικό! Ο Maradona χαλούσε στη Νάπολι το “ιταλικό όνειρο”, όπως είχε χαλάσει τα όνειρα των δυναστών του Μιλάνου και του Τορίνο με τα κατορθώματά του στη Napoli. Αυτό δε θα μπορούσε να του το συγχωρέσει το ιταλικό ποδοσφαιρικό σύστημα, το οποίο βρέθηκε μέσα σε μια παράνοια.
Στον τελικό της 8ης Ιούλη στο Olimpico οι Ιταλοί, επηρεασμένοι από αυτή την παράνοια, αποδοκιμάζουν με σφυρίγματα τον εθνικό ύμνο της Αργεντινής. Ο Maradona κοιτάζει γύρω και φωνάζει στην κάμερα μία βρισιά, στα ιταλικά, που αφορά το επάγγελμα της μητέρας τους. Το παιχνίδι είναι κακό, ο Μεξικανός διαιτητής Edgardo Codesal ακόμα χειρότερος. Στο 85ο λεπτό δίνει ένα απίστευτο πέναλτυ στη Δυτική Γερμανία, στις διαμαρτυρίες του Maradona του δείχνει την κίτρινη κάρτα, βγάζει κόκκινη στον Dezotti. Ο Brehme εκτελεί και σκοράρει, η Δυτική Γερμανία είναι παγκόσμια πρωταθλήτρια και οι Ιταλοί πανηγυρίζουν που έχασε ο Maradona. Ο Diego ένιωθε προδωμένος, η σχέση του με τη χώρα αυτή δε θα ήταν ποτέ ξανά η ίδια. Είχε έρθει η αρχή του τέλους μιας εποποιίας. Αυτός που γέννησε τόσα όνειρα για εκατομμύρια κόσμο, έβλεπε να του κλέβουν με μανία το δικό του όνειρο.
Εκείνη η ρήξη δεν ήταν μόνο με το ιταλικό κατεστημένο, αλλά και με όλο το σύστημα της FIFA. Οι αγνοί φίλοι του σπορ αγάπησαν τον Maradona ακόμα περισσότερο, περνώντας την αντιπαράθεση από τα γήπεδα στην κουλτούρα και τον πολιτισμό. Η νέα δεκαετία που ξεκινούσε θα έφτιαχνε έναν άλλο μύθο του Diego, αυτόν του αντισυμβατικού σταρ. Αφού είχε κατακτήσει την κορυφή του κόσμου στο ποδόσφαιρο, έπρεπε πλέον να αποδείξει ότι δεν είναι κάποιος συνηθισμένος, έτσι μόνο θα κέρδιζε την αθανασία.
Η πτώση
Η νέα σεζόν στην Ιταλία με τη Napoli έδειχνε ότι κάτι έχει “σπάσει” από την αρχή. Η ομάδα δε μπορούσε να βρει το βηματισμό της και ξεκίνησε πολύ άσχημα τη χρονιά. Από την ομάδα της προηγούμενης σεζόν είχε αποχωρήσει ο τερματοφύλακας Giuliani, καθώς και ο σκόρερ Carnevale, που αντικαταστάθηκαν από παίχτες χαμηλότερης αξίας. Αν και κέρδισε με το εμφατικό 5-1 το SuperCup από τη Juventus, στο πρωτάθλημα πάλευε συνεχώς στις τελευταίες θέσεις της βαθμολογίας. Στον πρώτο γύρο η Napoli συγκέντρωσε μόλις 15 βαθμούς, όντας στην 11η θέση, ενώ στο Κύπελλο Πρωταθλητριών αποκλείστηκε από τη Spartak Μόσχας στα πέναλτυ, μετά από 2 λευκές ισοπαλίες, στον γύρο των 16. Το χειρότερο χτύπημα για τη Napoli και τον Maradona ήρθε όμως στις 17 Μαρτίου του 1991. Η Napoli υποδεχόταν τη Bari στο ντέρμπι του νότου, το οποίο και κέρδισε με 1-0, με σκόρερ τον Gianfranco Zola στο 55ο λεπτό. Μετά το τέλος του αγώνα ο Maradona πέρασε από έλεγχο anti-doping, στον οποίο βρέθηκε θετικός στη χρήση κοκαΐνης. Η Ιταλική Ομοσπονδία αποφάσισε ποινή αποκλεισμού 15 μηνών. Ο Maradona στην έφεσή του δήλωσε ότι η απόφαση αυτή ήταν η εκδίκηση της Ομοσπονδίας για το περασμένο Μουντιάλ, όμως άφησε τη Napoli και δεν ξαναγωνίστηκε ποτέ στη χώρα. Έφυγε οριστικά την 1η του Απρίλη για μόνιμες διακοπές στο Buenos Aires.
Εκεί, ο συγχρωτισμός του με ανθρώπους που ξαναβρέθηκαν γύρω του λόγω της φήμης του και της ικανότητας να περνάνε μια καλή ζωή χωρίς κόπο και έξοδα δίπλα του, οδήγησε σε χειροτέρευση της ζωής του. Στις 26 του Απρίλη συνελήφθη από την αστυνομία στο Caballito για χρήση ναρκωτικών και καταδικάστηκε σε 14 μήνες φυλάκιση με αναστολή. Μετά από αυτή την απόφαση ο Maradona αποφάσισε να προσπαθήσει να μπει σε πρόγραμμα απεξάρτησης, ωστόσο οι περιπέτειες συνεχίζονταν. Λόγω του αποκλεισμού του στην Ιταλία η FIFA δεν τον άφηνε να εμφανιστεί ούτε καν σε φιλανθρωπικά παιχνίδια. Μάλιστα, έστειλε fax στον Julio Grondona, πρόεδρο της Αργεντίνικης Ομοσπονδίας, όπου ανέφερε ότι οποιαδήποτε παρουσία του Maradona σε αγωνιστικό χώρο θα έχει συνέπειες και κυρώσεις για την εθνική ομοσπονδία.
Η περίοδος του αποκλεισμού ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 1992 και ο Maradona υπέγραψε συμβόλαιο με τη Sevilla. Η Νάπολι, ωστόσο, δε συναινούσε στη μεταγραφή, με αποτέλεσμα να χρειαστεί η μεσολάβηση της FIFA για την ολοκλήρωσή της. Ο Maradona αγωνίστηκε στη Sevilla υπό τις οδηγίες του προπονητή Carlos Bilardo, βρίσκοντας ξανά στη διασυλλογική καριέρα του έναν τεχνικό από τη θητεία του με το εθνόσημο. Ένα άλλο πρόβλημα αφορούσε το δικαίωμά του να βγει εκτός Αργεντινής, με δεδομένη την αναστολή του, θέμα που λύθηκε τελικά και ο Maradona φόρεσε για πρώτη φορά τη φανέλα της Sevilla στις 28 Σεπτέμβρη του 1992, σε ένα φιλικό αγώνα απέναντι στη Bayern Μονάχου. Το επίσημο ντεμπούτο του έγινε στις 4 του Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς, απέναντι στην Athletic Bilbao. Όμως ο Maradona είχε κατρακυλήσει σε μία άστατη ζωή και πάλι στην Ισπανία, αυτή τη φορά ερχόμενος σε ρήξη με την ηγεσία της ομάδας του και τον ίδιο τον Bilardo. Αν και μέσα στη σεζόν πραγματοποίησε 30 συμμετοχές, σκοράροντας 7 φορές, αυτές οι προστριβές οδήγησαν σε διαζύγιο και τελικά έφυγε από την Ισπανία τον Ιούνη του 1993.
Η επιστροφή
Το καλοκαίρι του 1993 ο Maradona επιστρέφει για να αγωνιστεί επαγγελματικά στην Αργεντινή. Με το Παγκόσμιο Κύπελλο να ακολουθεί σε ένα χρόνο, χρειαζόταν ένα καλό περιβάλλον για να προετοιμαστεί για μια ακόμη μεγάλη διοργάνωση. Έτσι, μεταγράφηκε στη Newell’s Old Boys που στις αρχές της δεκαετίας του 1990 είχε κάνει αίσθηση υπό τις οδηγίες του Marcelo Bielsa. Στην πρώτη του προπόνηση, στις 13 του Σεπτέμβρη, 40,000 άνθρωποι έφτασαν στο γήπεδο για να τον δουν. Το επίσημο ντεμπούτο του έγινε στις 10 του Οκτώβρη και μέχρι το τέλος της χρονιάς έπαιξε συνολικά σε 5 αγώνες. Στις 2 Δεκέμβρη ένας μυικός τραυματισμός τον άφησε εκτός γηπέδων, όμως δεν ξαναέπαιξε με τη Newell’s παρά μόνο ένα φιλικό παιχνίδι απέναντι στη Vasco da Gama. Ο λόγος της απότομης αυτής διακοπής ήταν η απόφασή του να επιτεθεί με αεροβόλο όπλο στους δημοσιογράφους που είχαν περικυκλώσει το σπίτι του, κάτι που οδήγησε στην καταδίκη του σε 2 χρόνια φυλάκιση με αναστολή, καθώς και αποζημίωση των τραυματισμένων δημοσιογράφων.
Ο τελευταίος χορός
Η Αργεντινή ετοιμαζόταν για το Μουντιάλ των Ηνωμένων Πολιτειών του 1994. Στην κεφαλή της χώρας βρισκόταν ο Πρόεδρος Carlos Menem, με τον οποίο ο Maradona είχε αρκετές προσωπικές σχέσεις. Στην αυτοβιογραφία του αναφέρει όλες τις σχέσεις τους οι οποίες ήταν περισσότερο αυτές που θα περίμενε κανείς ανάμεσα στον πιο δημοφιλή πολίτη μιας χώρας και τον ηγέτη της. Στην τεχνική ηγεσία της εθνικής ομάδας βρισκόταν ο Alfio “Coco” Basile, ο οποίος χωρίς τον Maradona είχε οδηγήσει την Αργεντινή στην κατάκτηση του Copa América το 1991 στη Χιλή. Ο Basile ήταν ένας από τους παίχτες της μεγάλης Huracán του Menotti και άρα αποτέλεσε αντικαταστάτη του Bilardo από το “εχθρικό κόμμα”. Είναι χαρακτηριστικό το πόσο μοιάζουν οι αλλαγές των προπονητών στην εθνική ομάδα της Αργεντινής με αυτές των Προέδρων της χώρας, σε ένα επίσης δικομματικό σύστημα. Ο Basile ήταν όμως επίσης εκείνης της τρομερής ομάδας της Racing που κέρδισε το Διηπειρωτικό Κύπελλο το 1967 απέναντι στη Celtic, το πρώτο για σύλλογο της Αργεντινής. Το 1993 η Αργεντινή κέρδισε ξανά το Copa América, αυτή τη φορά στο Ecuador, ενώ αγωνίστηκε με τον Maradona στη σύνθεσή της στο Κύπελλο Artemio Franchi, που αποτελούσε ένα πρόδρομο της σημερινής Finalissima, όπου έπαιζε η πρωταθλήτρια Νότιας Αμερικής με την πρωταθλήτρια Ευρώπης. Εκεί η Αργεντινή και ο Maradona κέρδισαν στα πέναλτυ τη Δανία, σε ένα παιχνίδι που διεξήχθη στο Mar del Plata.
Όμως η Αργεντινή δεν τα είχε καταφέρει τόσο καλά στα προκριματικά του Μουντιάλ. Τερματίζοντας στην 5η θέση της CONMEBOL, χάνοντας μάλιστα ένα παιχνίδι με 5-0 από την Κολομβία, αναγκάστηκε να διεκδικήσει την πρόκριση στα μπαράζ με αντίπαλο την Αυστραλία. Εκεί, ο Maradona που απείχε από τους προκριματικούς αγώνες, βοήθησε την ομάδα του να πάρει μια ισοπαλία εκτός έδρας και τη νίκη στο Monumental ώστε να κερδίσει το δικαίωμα συμμετοχής στο επερχόμενο Μουντιάλ.
Οι υποχρεώσεις της Αργεντινής ξεκινούσαν την 21η του Ιούνη στη Βοστώνη, με αντίπαλο τη νεοφώτιστη στη διοργάνωση Ελλάδα. Ο Maradona έμοιαζε σε τρομερή φόρμα. Βίντεο που κυκλοφορούσαν λίγες μέρες πριν από το πρώτο επίσημο παιχνίδι έδειχναν ότι έκανε εξαντλητική και πολύ έντονη προπόνηση. Η φυσική του κατάσταση, στα 34 του χρόνια, έμοιαζε καλύτερη από ποτέ! Στο παιχνίδι με την Ελλάδα ήταν στην κυριολεξία ένας μαινόμενος ταύρος. Στην κορυφή της επίθεσης αντί του Canniggia είχε έναν άλλο πρωτοεμφανιζόμενο στο παγκόσμιο προσκήνιο σέντερ φορ, τον Gabriel Omar Batistuta, που αγωνιζόταν ήδη στη Fiorentina. Ο Maradona μοίραζε κι ο Batistuta σέρβιρε, με το πρώτο γκολ να έρχεται από τον νεαρό επιθετικό στο 2ο λεπτό και το δεύτερο στο 44′. Στην επανάληψη ο Maradona άφησε ακόμα μια στιγμή του στην αιωνιότητα. Στο 60ο λεπτό βρήκε τη μπάλα να στρώνεται λίγο έξω από τη μεγάλη περιοχή, περίπου στην άκρη από το ημικύκλιο και προς τα αριστερά. Από εκεί με ένα σουτ-κεραυνό έστειλε τη μπάλα στο παραθυράκι του Μήνου για να πανηγυρίσει έξαλλα. Τρέχοντας προς την κάμερα που βρισκόταν δίπλα από την αριστερή πλάγια γραμμή του γηπέδου χτήπησε πάνω της το κεφάλι του, ρίχνοντας ένα φτύσιμο που πολλοί (ή όλοι) κατάλαβαν ότι πήγαινε προς τη FIFA και ένα ολόκληρο σύστημα που τα προηγούμενα χρόνια ήταν εναντίον του.
Ο Maradona έδειχνε ότι είχε πάει στις ΗΠΑ για να κερδίσει. Στο δεύτερο παιχνίδι, με αντίπαλο τη Νιγηρία, ο Canniggia σκόραρε δυο φορές για να πάρει τη νίκη με 2-1. Στο τέλος της αναμέτρησης μία νοσοκόμα πήγε να πάρει τον Maradona από τον αγωνιστικό χώρο για τη διενέργεια του anti-doping control. Χαρούμενος ίσως όσο ποτέ, ο Diego έπιασε τη νοσοκόμα από το χέρι και περπατούσε μαζί της προς την έξοδο, χαιρετώντας τον κόσμο με χαμόγελο. Λίγες μέρες μετά έγινε γνωστό ότι το τεστ εκείνο βγήκε θετικό σε 5 απαγορευμένες ουσίες με βάση την εφεδρίνη. Ο Maradona ήταν εκτός Μουντιάλ, αποκλεισμένος για ακόμα μια φορά λόγω χρήσης απαγορευμένων ουσιών, αυτή τη φορά όχι για ναρκωτικά, αλλά για doping. O Diego δήλωσε αμέτρητες φορές τα χρόνια που ακολούθησαν ότι δεν είχε πάρει ποτέ καμία ουσία, ότι το τεστ ήταν στημένο, ότι ήταν ακόμα ένα κομμάτι της επίθεσης που του έκανε το ίδιο κατεστημένο. Ο Maradona μπορεί να μην πήρε ποτέ τις ουσίες αυτές, τουλάχιστον με τη θέλησή του, ωστόσο το τι ακριβώς συνέβη ίσως παραμείνει ένα μυστήριο στην ιστορία. Αν υπάρξει πάντως η ιστορική του αποκατάσταση με στοιχεία στο συγκεκριμένο ζήτημα, τότε θα πρόκειται για το μεγαλύτερο ίσως σκάνδαλο στην ιστορία του ποδοσφαίρου, παγκοσμίως. Και ο πήχης της πρωτιάς βρίσκεται αρκετά ψηλά σ’αυτή την κατηγορία.
Κύκνειο άσμα
Μετά τον δεύτερο μεγάλο αποκλεισμό του, από το anti-doping control του Μουντιάλ, ο Maradona έπρεπε να μείνει ακόμα ένα χρόνο εκτός αγωνιστικών χώρων, τουλάχιστον ως παίχτης. Η κατάσταση αυτή ενέπνευσε την ιδέα να αναλάβει προπονητικά καθήκοντα στη Boca Juniors, που δε μπορούσε όμως ούτε να αντέξει τόσο μεγάλο κόστος, στο κασέ του Maradona, για τη θέση του προπονητή, ούτε και είχε λόγο να απομακρύνει τον Marzolini που βρισκόταν ξανά στην τεχνική ηγεσία. Έτσι, ο Diego αφοσιώθηκε στο να βελτιώσει την αγωνιστική φόρμα του προκειμένου να επιστρέψει ένα χρόνο αργότερα στα γήπεδα. Η Boca μπόρεσε να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για να τον εντάξει στο δυναμικό της ως παίχτη και ήταν γνωστό ότι θα αγωνιζόταν με τα χρώματά της από τα μέσα του 1995.
Την ίδια περίοδο ο Maradona ασχολήθηκε με μια σειρά από άλλες πρωτοβουλίες, όπως η ίδρυση του Παγκοσμίου Συνδικάτου Ποδοσφαιριστών. Την πρωτοβουλία του αγκάλιασε μια σειρά από διεθνείς αστέρες, που συγκεντρώθηκε στις 28 Σεπτέμβρη του 1995 στο Παρίσι για την επίσημη ίδρυση του θεσμού. Ανάμεσα στους ποδοσφαιριστές που συμμετείχαν σ’αυτή την κίνηση ξεχωρίζουν τα ονόματα των Éric Cantona, George Weah, Gianluca Vialli, Gianfranco Zola, Laurent Blanc, Tomas Brolin, Raí, Ciro Ferrara και Michel Preud’homme. Ο σκοπός του συνδικάτου ήταν να αποτελέσει τη φωνή των ποδοσφαιριστών απέναντι στη μονομερή κυριαρχία της FIFA πάνω στο σπορ, σε αντίθεση με την παραδοσιακή ένωση FIFPro, που η στάση της σε πολλές περιπτώσεις μπορούσε να χαρακτηριστεί συναινετική με τις εθνικές ομοσπονδίες, που ήλεγχαν και τις αντίστοιχες ενώσεις ποδοσφαιριστών που τη συνθέτουν. Ο χρόνος που είχε ο Maradona από τα μέσα του ’90 και μετά είχε αρχίσει να επενδύεται περισσότερο στην κοινωνική του παρέμβαση, παρά στην αμιγώς ποδοσφαιρική, χτίζοντας έτσι ένα πολύ καθαρό ιδεολογικό προφίλ, που όρισε και την παρακαταθήκη του ως ανθρώπου.
Δυο μέρες αργότερα, στις 30 του Σεπτέμβρη, αγωνίστηκε για πρώτη φορά – ξανά – με τα χρώματα της Boca, σε ένα φιλικό παιχνίδι που διοργανώθηκε στη Σεούλ, με αντίπαλο την εθνική ομάδα της Νότιας Κορέας. Οι εκλογές που ακολούθησαν στη Boca ανέδειξαν πρόεδρο του συλλόγου τον Mauricio Macri, που αργότερα έφτασε να γίνει και Πρόεδρος της Αργεντινής, τα χρόνια μεταξύ 2015 και 2019. Στις αρχές του 1996, ωστόσο, η ηγεσία του συλλόγου αποφάσισε να αλλάξει προπονητή και απομακρύνοντας τον Marzolini να φέρει τον Bilardo, με τον οποίο ο Maradona είχε κακές σχέσεις, οι οποίες είχαν δημιουργηθεί κατά την ταραχώδη παρουσία του στη Sevilla. Ο Maradona απείλησε ότι θα αποχωρήσει αν κάτι τέτοιο συμβεί, αλλά τελικά βρέθηκε μια λύση συνύπαρξης. Η Boca έχασε το πρωτάθλημα από τη Vélez, με τον Maradona να χάνει μέσα στη σεζόν 5 συνεχόμενα πέναλτυ. Το τέλος της σεζόν βρήκε τον Maradona να απομακρύνεται ξανά από τους αγωνιστικούς χώρους, προκειμένου να ξεκινήσει την καμπάνια “Ήλιος χωρίς ναρκωτικά” υπό την αιγίδα της Κυβέρνησης της Αργεντινής.
Εκείνη την εποχή μπήκε σε κλινική απεξάρτησης στην Ελβετία, προκειμένου να καταπολεμήσει τον εθισμό στην ηρωίνη, χωρίς όμως να υπάρχουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Στις 7 Απρίλη του 1997 χρειάστηκε να νοσηλευτεί για πρώτη φορά με προβλήματα αρτηριακής πίεσης. Ο Maradona, που είχε συμβόλαιο ακόμα με τη Boca, χωρίς όμως να αγωνίζεται, αντιμετώπιζε από εκείνη την εποχή και μετά συχνά προβλήματα υγείας. Ξαναεπέστρεψε τελικά στα γήπεδα στις 9 Ιούλη του 1997, σε έναν αγώνα κόντρα στη Newell’s Old Boys, όμως γρήγορα ξαναβρέθηκε σε μπλεξίματα, καθώς μετά τον αγώνα με τους Argentinos Juniors στις 24 του Αυγούστου βρέθηκε ακόμα μια φορά θετικός σε έλεγχο anti-doping. Μετά από εκείνο τον έλεγχο άνοιξε μια μεγάλη ιστορία έρευνας που αφορούσε τον εντοπισμό διαφόρων ουσιών στα δείγματά του. Οι έρευνες αυτές απέβησαν άκαρπες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αμφιβολίες για τη χρήση απαγορευμένων ουσιών και τελικά να αρθεί ο αποκλεισμός του. Ο Maradona που προσπαθούσε να επιστρέψει στα γήπεδα, υπέστη και ένα τραυματισμό σε παιχνίδι με την χιλιανή Colo-Colo και ξαναγωνίστηκε στις 25 του Οκτώβρη, λίγο πριν τα 37α γενέθλιά του, στην εντός έδρας ήττα με 2-1 από τη River Plate. Σ’εκείνο το τελευταίο του παιχνίδι, αντικαταστάθηκε από τον νεαρό Juan Román Riquelme, που σήμερα έχει αναλάβει την προεδρία του συλλόγου. Λίγες μέρες μετά, στις 30 του Οκτώβρη, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 37 χρόνων, ανακοίνωση την οριστική του απόσυρση από το ποδόσφαιρο, ως ποδοσφαιριστής.
Η Ζωή Μετά
Μετά το τέλος της ποδοσφαιρικής του καριέρας ο Maradona ξεκίνησε να ασχολείται με διάφορα καθήκοντα γύρω ή και πέρα από το ποδόσφαιρο, όπως διοικητικό στέλεχος σε συλλόγους, αθλητικός σχολιαστής, τηλεοπτικός πανελίστας, καθώς και προσωπικότητα με φιλανθρωπική δράση. Η εμβέλεια του ήταν ήδη ικανή να του επιτρέπει να δίνει τουλάχιστον δημοσιότητα σε όποια δραστηριότητα συμμετείχε. Ωστόσο, έπρεπε να ασχοληθεί και με την προσωπική του υγεία, με πολλά σκαμπανευάσματα στη φυσική του κατάσταση και έναν οργανισμό σμπαραλιασμένο από τις καταχρήσεις και τις εξαρτήσεις. Εκείνη την εποχή, γύρω στο 2000, έκανε προσπάθειες αποκαταστάσεις σε κλινικές της Αργεντινής, αλλά και της Κούβας, αναπτύσσοντας παραπέρα τη μακρόχρονη φιλία του με τον Fidel Castro. Το Σεπτέμβρη του 2000 δημοσιεύτηκε η αυτοβιογραφία του με τίτλο “Yo soy el Diego” (ο ελληνικός τίτλος κυκλοφορίας ήταν “Εγώ ο Ντιέγκο”) την οποία ο Maradona αφιέρωνε σε μια σειρά συνοδοιπόρους του στο ταξίδι της ζωής και σε ξεχωριστή σελίδα “στον Fidel Castro και μέσω αυτού στο λαό της Κούβας”.
Το Δεκέμβρη του 2000 ήρθε μία μεγάλη αναγνώριση. Η FIFA, με την αλλαγή του αιώνα και της χιλιετίας, αποφάσισε να διεξάγει μια μεγάλη καμπάνια, με την οποία θα αναδείκνυε τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή του 20ου αιώνα. Η διοργάνωση, που θα ολοκληρωνόταν με μια μεγάλη εκδήλωση, περιείχε 2 ξεχωριστά βραβεία, ένα βραβείο κοινού, για το οποίο έγινε διαδικτυακή ψηφοφορία και ένα βραβείο που έδινε μια κριτική επιτροπή και τα στελέχη του FIFAMagazine. Στη διαδικτυακή ψηφοφορία, στις καρδιές του κόσμου αν θέλει κάποιος να το πει πιο λυρικά, ο Maradona σάρωσε, συγκεντρώνοντας το 53.6% των ψήφων, αφήνοντας στη 2η θέση τον Pelé με 18.53% και στην τρίτη τον Eusebio με 6.21%. Στην ψηφοφορία της κριτικής επιτροπής βρέθηκε στην 3η θέση, πίσω από τον Pelé που εξελέγη πανηγυρικά και τον Alfredo di Stefano. Τα αποτελέσματα αυτών των ψηφοφοριών αντανακλούσαν και το γενικό κλίμα της εποχής που με τη σειρά του ήταν αντιληπτό στη γενική αίσθηση των ισορροπιών στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο και τη θέση του Maradona μέσα σ’αυτές.
Ο Maradona ξεκίνησε να μένει μόνιμα στην Κούβα, ωστόσο στις 10 του Νοέμβρη του 2001 βρέθηκε στο Bombonera προκειμένου να αγωνιστεί στον αγώνα που διοργανώθηκε προς τιμή του, για να γιορτάσει έτσι το κλείσιμο μιας πολυβάσανης αλλά απαστράπτουσας ποδοσφαιρικής καριέρας. Σ’εκείνο τον αγώνα η Εθνική Αργεντινής, υπό τις οδηγίες του Marcelo Bielsa, εμφανίστηκε με τα μεγάλα αστέρια της νέας γενιάς, όπως ο Roberto Ayala, Juan Sebastián Veron, Javier Zanetti και Pablo Aimar, αντιμετωπίζοντας μια μικτή από τους κορυφαίους του κόσμου της γενιάς του Maradona, με τους Enzo Francescoli, Éric Cantona, Davor Šuker, Juan Román Riquelme, Carlos Valderamma, Hristo Stoichkov, Nolberto Solano, René Higuita και άλλους να αγωνίζονται υπό την καθοδήγηση του Coco Basile. Ο Maradona σ’εκείνο το παιχνίδι έκανε μία ιστορική και αξιομνημόνευτη δήλωση: “Έκανα λάθος και πλήρωσα, αλλά η μπάλα δε λερώθηκε”.
Το 2004 η προσωπική του ζωή δέχθηκε ακόμα ένα πλήγμα, καθώς η Claudia Villafañes έφτασε ίσως στα όρια της υπομονής της με την αλλοπρόσαλη ζωή του Diego και είχε κάνει αίτηση διαζυγίου από το 1998, με τις διαδικασίες να ολοκληρώνονται 6 χρόνια αργότερα. Την ίδια χρονιά η υγεία του χειροτέρευσε, πήρε πάρα πολλά κιλά και ξανανοσηλεύτηκε σε κλινική του Buenos Aires. Πλήθος κόσμου είχε κατασκηνώσει κάτω από το παράθυρό του για να του δώσει δύναμη να μείνει στη ζωή. Ο ίδιος δήλωσε αργότερα ότι η κόρη του, Dalma, που του ζήτησε να τα καταφέρει για την ίδια, ήταν βασικό κίνητρο για να προσπαθήσει να τα καταφέρει, να βελτιώσει την υγεία του και να ζήσει καλύτερα. Μετά από εκείνη την περιπέτεια ο Diego όντως έκανε τεράστια βήματα, χάνοντας πάρα πολλή μάζα, που είχε φτάσει στα 150 κιλά, και το 2006 ήταν σε θέση να ξαναπατήσει στους αγωνιστικούς χώρους, έχοντας μια ζηλευτή φόρμα για βετεράνο ποδοσφαιριστή. Μέχρι το 2008 ασχολήθηκε κυρίως με διάφορες τηλεοπτικές εμφανίσεις, είτε έκτακτες, είτε περιοδικές, πριν αναλάβει την τελευταία του μεγάλη ποδοσφαιρική αποστολή.
Entrenador
Ο Maradona κατά τη διάρκεια της απομάκρυνσής του από τα γήπεδα τη σεζόν 1994-1995 είχε πειραματιστεί με την τεχνική ηγεσία, αναλαμβάνοντας προπονητής αρχικά της Textil Mandiyú και έπειτα της Racing για 12 και 11 αντίστοιχα παιχνίδια. Τα αποτελέσματα δεν ήταν θεαματικά, με το ποσοστό νικών να είναι 8.33% στην πρώτη και μόλις 18.18% στη δεύτερη, που είναι εξαιρετικά χαμηλό για μια ομάδα των “5 μεγάλων” της Αργεντινής. Έτσι το πείραμα εκείνο κρίθηκε μάλλον αποτυχημένο και έλαβε χώρα το Νοέμβρη του 1995, όταν και ο Maradona μπορούσε να επιστρέψει ως παίχτης στους αγωνιστικούς χώρους.
Το 2008 όμως ανέλαβε μια μεγάλη αποστολή, χριζόμενος ομοσπονδιακός εκλέκτορας μετά την απομάκρυνση του Alfio Basile, που είχε πάρει τη σκυτάλη σε μια δεκαετία που χαρακτηρίστηκε από την εποχή του Marcelo Bielsa και του José Néstor Pékermann. Καθοδηγώντας την εθνική στα προκριματικά ο Maradona κατάφερε να κερδίσει την πρόκριση στο Μουντιάλ της Αργεντινής με έναν επικό τρόπο. Δύο αγωνιστικές πριν την ολοκλήρωση της διαδικασίας η Αργεντινή ήταν στην 5η θέση, που οδηγούσε στα μπαράζ για την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Χρειαζόταν οπωσδήποτε 2 νίκες για να μπορεί να ελπίζει. Έχοντας 22 βαθμούς, είχε από πάνω της το Εκουαδόρ με 23 και την Ουρουγουάη να ακολουθεί με 21. Όμως το τελευταίο παιχνίδι με την Ουρουγουάη στο Montevideo σήμαινε ότι ήταν υπαρκτό το ενδεχόμενο η Αργεντινή να μείνει ολότελα εκτός Μουντιάλ.
Το πρώτο μεγάλο παιχνίδι, για την προτελευταία αγωνιστική ήταν αυτό απέναντι στο Περού, που διεξήχθη υπό καταρρακτώδη βροχή στο Monumental. Στο 48′ ο Higuaín έβαλε μπροστά στο σκορ την albiceleste, όμως ο Rengifo ισοφάρισε στο 89ο λεπτό και τα πράγματα έμοιαζαν δύσκολα. Στον αγώνα που διεξαγόταν την ίδια ώρα στο Κίτο, Εκουαδόρ και Ουρουγουάη ήταν ισόπαλοι με 1-1. Αυτό σήμαινε ότι η Αργεντινή θα έπρεπε να παίξει διεκδικώντας την 5η θέση θέλοντας μόνο νίκη λίγες μέρες μετά στο Montevideo. Στο 92ο λεπτό όμως, μετά από μια τρελή φάση μέσα στα καρέ του Περού ο βετεράνος Martín Palermo έβαλε ένα από τα πιο μνημειώδη γκολ της μεγάλης καριέρας του. Δίνοντας τη νίκη στην ομάδα του, μέσα στο επικό σκηνικό της καταρρακτώδους βροχής, έφτιαξε μερικές εικόνες αναγεννησιακού πίνακα που στολίζουν την ποδοσφαιρική ιστορία της Αργεντινής. Την ίδια στιγμή ο Forlán έδινε στην Ουρουγουάη τη νίκη με πέναλτυ στο τελευταίο λεπτό των καθυστερήσεων και η Αργεντινή ήταν τουλάχιστον στα μπαράζ! Λίγες μέρες αργότερα, ο Maradona οδήγησε την εθνική σε ακόμα μια νίκη στο Centenario, παίρνοντας τελικά την 4η θέση της νοτιοαμερικανικής περιφέρειας και την απευθείας πρόκριση στο Μουντιάλ.
Το κλίμα στην Αργεντινή για το Παγκόσμιο Κύπελλο χαρακτηριζόταν από μια ίσως ασυνήθιστη ευφορία. Η απογοήτευση της “χρυσής γενιάς” που αγωνίστηκε το 2002 και ο δυσκολοχώνευτος αποκλεισμός το 2006 από την οικοδέσποινα Γερμανία ήταν στο παρελθόν και η παρουσία του Maradona, καθώς και ο τρόπος που ήρθε η πρόκριση, έκαναν ίσως πολλούς να πιστεύουν ότι όλα είναι δυνατά. Ο Maradona δεν ήταν κακός στη διαχείριση του ρόστερ, αλλά σίγουρα δεν είχε τις μοντέρνες ιδέες που χρειάζονταν για να φτιάξει μια ομάδα τόσο ανταγωνιστική που να μπορεί να διεκδικήσει τον τίτλο. Περισσότερο έσπρωχνε την ομάδα με την αύρα του και τις ιδιοτροπίες του (για παράδειγμα τα 2 ρολόγια που φορούσε για γούρι).
Στη Νότια Αφρική η Αργεντινή κληρώθηκε να αγωνιστεί στον 2ο όμιλο, απέναντι σε Ελλάδα, Νιγηρία και Νότια Κορέα. Η Ελλάδα και η Νιγηρία ήταν οι δύο τελευταίες χώρες που είχε αντιμετωπίσει ο Maradona στο Μουντιάλ ως παίχτης, το 1994 και ακόμα μια φορά τα πράγματα έμοιαζαν με ένα τρελό παιχνίδι της τύχης. Όσοι ήθελαν να πιστέψουν στη μοίρα έβλεπαν σημάδια και στην Αργεντινή ίσως υπήρχαν αρκετοί. Στην πρεμιέρα η Αργεντινή κέρδισε νωχελικά τη Νιγηρία με γκολ του Heinze, θυμίζοντας το αντίστοιχο ματς του 2002, όμως στο δεύτερο παιχνίδι ο Higuaín πέτυχε hat-trick και το τελικό σκορ, 4-1, επί της Νότιας Κορέας, ξεδίπλωνε την ελπίδα. Στον αγώνα με την Ελλάδα, η Αργεντινή δυσκολεύτηκε να βρει το δρόμο προς τα δίχτυα για ενάμιση ημίχρονο, όμως το γρίφο έλυσε τελικά ο Demichelis στο 77′, ενώ στο 89′ ο ήρωας των προκριματικών, Palermo, πέτυχε ένα μουντιαλικό γκολ στη δύση της καριέρας του, πανηγυρίζοντας του έξαλλα με τον φίλο και προπονητή του, Diego.
Στον γύρο των 16 αντίπαλος ήταν το Μεξικό, όπως και 4 χρόνια νωρίτερα. Η Αργεντινή πήρε σχετικά εύκολα τη νίκη, με σκορ 3-1, 2 γκολ του Tevez και 1 του Higuaín, με τον Hernández μόνο να μειώνει στο 71ο λεπτό για τους Μεξικανούς. Όμως στα προημιτελικά η Αργεντινή βρήκε μπροστά της την πρώτη καλά οργανωμένη ομάδα, τη Γερμανία. Στο παιχνίδι του Cape Town το μεγάλο κενό που είχε αφήσει στα αριστερά ο Maradona χρησιμοποιώντας τον Otamendi ως αριστερό μπακ, φάνηκε ότι αποτελεί τελικά αχίλλειο πτέρνα απέναντι σε σοβαρούς αντιπάλους. Οι Γερμανοί κέρδισαν με 4-0 ακόμα πιο εύκολα απ’ό,τι δηλώνει και το τελικό σκορ και η περιπέτεια της Αργεντινής στο Μουντιάλ της Νοτίου Αφρικής, μαζί κι εκείνη του Maradona ως προπονητή της, έλαβαν τέλος.
Ο Maradona αργότερα ανέλαβε την εθνική ηγεσία στην Al-Wasl και τη Fujairah στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τους Dorados στο Μεξικό και τέλος, μέχρι το τέλος της ζωής του, στη Gimnasia de la Plata, δείχνοντας σημάδια βελτίωσης όσο αφορά τις αρετές του στην τεχνική ηγεσία, χωρίς όμως να πετύχει κάποιο αξιομνημόνευτο αποτέλεσμα.
Το αντίο
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Maradona είχε όλο και συχνότερα προβλήματα υγείας, κυρίως συνδεόμενα με την καρδιακή λειτουργία, ωστόσο δε σταματούσε τις καταχρήσεις σε ναρκωτικά και αλκοόλ. Βρισκόταν υπό συνεχή παρακολούθηση, ειδικά μετά από ένα επεισόδιο που συνέβη στις 2 Νοέμβρη του 2020. Τελικά, στις 25 Νοέμβρη του 2020 βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του, λόγω καρδιακή ανεπάρκειας που προκάλεσε ένα πνευμονικό οίδημα.
Τα νέα του θανάτου του Maradona προκάλεσαν σοκ σε ολόκληρο τον πλανήτη, που παρά το οικουμενικό καθεστώς προστασίας από την πανδημία του Covid-19 εξέφρασε την οδύνη του, μαζί και τη λατρεία του στο μεγάλο 10άρι που στόλισε τα γήπεδα και τη ζωή δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Στην Αργεντινή και τη Νάπολι συγκεντρώθηκαν οι μεγαλύτερες εκδηλώσεις πένθους και τιμής, με την Ισπανική Γειτονιά της ιταλικής πόλης να γίνεται τόπος προσκυνήματος, μόνιμα από εκείνη την ημέρα και έπειρα. Το γήπεδο San Paolo μετονομάστηκε σε Diego Armando Maradona, το ίδιο και το γήπεδο των Argentinos Juniors στο Paternal, καθώς και αρκετά ακόμη, συλλόγων που ο Diego συνδέθηκε με κάποιο τρόπο μαζί τους.
Ο πρόεδρος της Αργεντινής, Alberto Fernández, κύρηξε τριήμερο εθνικό πένθος, τα στάδια που φιλοξενούσαν αγώνες, έμοιαζαν με πένθιμες ακολουθίες, αφού πέρα από το γεγονός ότι οι κερκίδες τους ήταν άδειες λόγω της πανδημίας, “στολίστηκαν” αναλόγως για την περίπτωση. Ανάμεσα στις διάφορες “μικρές” αφιερώσεις, ξεχώρισε για τη συναισθηματική της αξία η κίνηση του Αργεντίνου ποδοσφαιριστή του Ajax, Nicolás Tagliafico, να πραγματοποιήσει την πρόθέρμανσή του υπό τους ήχους του Live is Life, χορεύοντας με τον ίδιο τρόπο που χαιρόταν τη στιγμή ο Diego το 1989 στη Στουτγκάρδη. Όσο αφορά την αποδοχή των επισήμων, ηγέτες αμέτρητων χωρών έστειλαν τα συλλυπητήριά τους στην οικογένειά του ενώ η FIFA αρκέστηκε στο να προτείνει ενός λεπτού σιγή στα παιχνίδια σε όλο τον πλανήτη.
Para el pueblo lo mejor
Στην ανασκόπηση της ζωής του Maradona, προσπαθώντας κανείς να ξετυλίξει το κουβάρι τον ποδοσφαιρικών αναμνήσεων που άφησε, καθώς αυτές τον ανέδειξαν και σε λαϊκό ήρωα, είναι αρκετά δύσκολο να τονίσει όσο χρειάζεται την ιδεολογική σφραγίδα που άφηνε κατά καιρούς με τη στάση του. Η αποχώρησή του από τη δικτατορική Αργεντινή ήταν ίσως μόνο το πρώτο δείγμα γραφής αυτής της στάσης. Ο Maradona ως λαϊκό παιδί και φυσικά χωρίς ακαδημαϊκή μόρφωση, είχε στο νου του συνέχεια να μην ξεχνάει τις ρίζες του. Η αντίληψή του αυτή, η κατανόηση της προσωπικότητάς του από τον ίδιο ως εκπροσώπου των φτωχών, μαζί με τις πλούσιες εμπειρίες του που ξέφευγαν πολύ από αυτά που ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει σε μία ή και σε δέκα ζωές, έκαναν τις πράξεις του να έχουν τεράστιο αντίκτυπο και την πολλές τοποθετήσεις του καίριες όσο αφορά την ανάδειξη του εγκληματικά άδικου συστήματος στο οποίο ζουν οι λαοί της Γης.
Μία από τις σταθερές θέσεις του ήταν η υποστήριξη των κινημάτων και των εξουσιών στη Λατινική Αμερική που δεν καθοδηγούνταν από την Αμερικανική κυβέρνηση. Ανεξάρτητα με την πορεία της κάθε Κυβέρνησης, η απεξάρτηση από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό στη Νότια Αμερική είναι ένα στοιχείο που αποτελεί κριτήριο για να ξεχωρίσει κανείς τους ηγέτες μιας χώρας από τους κοινούς προδότες. Εμπνευσμένος από τον συμπατριώτη του Che Guevara, για τον οποίο μιλούσε συνεχώς, έχοντας τη μορφή του και τατουάζ στο αριστερό του μπράτσο, ανέπτυξε ιδιαίτερους δεσμούς με τον Fidel Castro και τη Σοσιαλιστική Κούβα. Ήταν οργισμένος με τον τρόπο που παρουσιάζεται ο Che Guevara στην Αργεντινή, κάτι που μπορεί να διαπιστώσει κανείς εύκολα όταν έρθει σε επαφή με αυτόν τον λαό, έναν λαό που έχει λόγους να κάνει την αυτοκριτική του για όσα πράγματα δε γνώριζε ακόμα και στην πρόσφατη ιστορία του.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν το Μουντιάλ των ΗΠΑ, το 1994, επισκέφθηκε σε μια συμβολική κίνηση τον Castro, σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της Κουβάς, μετά την ανατροπή της Σοβιετικής Ένωσης και την Αμερικανική ιμπεριαλιστική επιθετικότητα να εντείνεται. Μίλησε ενάντια στο εμπάργκο και εξήρε το σύστημα υγείας της χώρας που τον υποδέχθηκε και του πρόσφερε τις υπηρεσίες του όταν πουθενά αλλού δε μπορούσε να βρει λύση στα προβλήματα απεξάρτησης. Στην ίδια λογική, της υποστήριξης των απεξαρτημένων από τις ΗΠΑ Κυβερνήσεων της Νότιας Αμερικής, αργότερα ανέπτυξε σχέσεις και με τον Hugo Chavez και τον Evo Morales.
Αντιθέτως, δε μασούσε τα λόγια του όταν συναντούσε τους ισχυρούς του κόσμου. Σε μια επίσκεψη στο Βατικανό το 2000, γύρισε και ρώτησε δημοσίως τον Πάπα Ιωάννη-Παύλο γιατί η Καθολική Εκκλησία έχει όλο το χρυσάφι στις οροφές των Βατικανικών εκκλησιών και δεν το πουλάει για να θρέψει τους φτωχούς. Η Καθολική Εκκλησία, μπλεγμένη βαθιά με τις πολιτικές εξελίξεις στην Αργεντινή, υποστηρίζοντας τη στρατιωτική χούντα και όντας ένας από τους βασικούς πολέμιους του Perón, ήταν πάντα κόκκινο πανί για τον Maradona. Ανεξάρτητα με το αν πίστευε σε κάποια μεταφυσική οντότητα, μιλώντας σε πολλές περιπτώσεις “με τα επουράνια” σε δημόσιες εμφανίσεις του σε κάποια κερκίδα, ή μέσα από τον αγωνιστικό χώρο, ποτέ δεν έγινε αρωγός του έργου της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας στη χώρα του, μια χώρα που αποτελεί την πατρίδα ενός άλλου Πάπα, κατά τ’άλλα οπαδού της San Lorenzo.
Οι δημόσιες τοποθετήσεις του και η ρήξη του με τη FIFA έκαναν το όνομά του περιεχόμενο μιας κουλτούρας πολύ πιο ευρείας από το ποδόσφαιρο. Στην Αργεντινή μια σειρά από συγκροτήματα, με πιο γνωστά τους Piojos και τους Ratónes Paranoicos, έγραψαν τραγούδια προς τιμήν του, ανταναλώντας όχι τόσο το τι έκανε ο ίδιος, αλλά το πώς ένιωθε ο κόσμος με αυτά που έκανε. Ο Rodrigo έγραψε το La Mano De Dios, που ουσιαστικά αποτελεί τη βιογραφία του Diego μέσα σε 2 στροφές, ένα τραγούδι που σε πολλές περιπτώσεις τραγουδούσε κι ο ίδιος κλαίγοντας και έγινε ένας ιδιαίτερος ποδοσφαιρικός ύμνος στην Αργεντινή. Οι Mano Negra έγραψαν το La Vida Tombola, που περιγράφει ακριβώς το πώς ο κάθε ένας από τους κολασμένους αυτού του κόσμου θα ήθελε να είναι ο Maradona, για να κάνει τα ίδια ακριβώς πράγματα που έκανε κι ο Diego.
Η μεταφυσική
Από τη μεταφυσική διάσταση του Diego δε θα μπορούσε να λείπει ένα κεφάλαιο που γράφτηκε μετά το τέλος της ζωής του. Η Αργεντινή, από το 1993, δηλαδή πριν την τελευταία παρουσία του Diego με τα εθνικά χρώματα, δεν είχε κερδίσει κανένα τίτλο, είτε στο Copa América είτε βέβαια στο Μουντιάλ. Η πρώτη μεγάλη διοργάνωση μετά το θάνατό του ήταν το Copa América του 2021 που διεξήχθη στη Βραζιλία. Εκεί, ο Messi ως συνεχιστής του επί της Γης έργου του, στο κλείσιμο της καριέρας του και μετά από πολλές εθνικές απογοητεύσεις, κατάφερε να πάρει τον πρώτο του τίτλο με την albiceleste, νικώντας στον τελικό το πιο κλασικό ποδοσφαιρικό ντέρμπι σε διεθνές επίπεδο, μέσα στο Maracanā, απέναντι στη Βραζιλία. Ένα χρόνο αργότερα, η Αργεντινή κέρδισε τη Finalísima σκορπώντας με 3-0 την πρωταθλήτρια Ευρώπης Ιταλία και λίγους μήνες μετά, στο φθινοπωρινό Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ, στο τελευταίο πέναλτυ του Gonzalo Montiel, ο Messi ψυθίρησε “Diego μαζί σου από εδώ ως τον ουρανό”, πριν ξεσπάσει ένα ολόκληρο έθνος, που τραγουδούσε για τον Diego, που με τους γονείς του, τον Don Diego και την Tota, έσπρωχναν τη νέα γενιά προς τη λύτρωση! Το 2023 ο θρίαμβος του Copa América επαναλήφθηκε με την Αργεντινή να γίνεται ξανά η εθνική ομάδα με τη μεγαλύτερη τροπαιοθήκη στον κόσμο. Ο συνδιασμός του Μεννοτισμού και του Μπιλαρδισμού έχει γίνει μια ενιαία εθνική κουλτούρα και το αργεντίνικο ποδόσφαιρο ξαναβρίσκει όσα στερήθηκε μέσα από μια μεγάλη περιπέτεια στον 20ο αιώνα, πριν και μετά τον Diego.
Πέρα από το ποδόσφαιρο, στις κοινωνίες των ανθρώπων, στο Buenos Aires, στο Villa Fiorito, στη Νάπολι, ο Maradona αναδείχθηκε σε φιγούρα με μεταφυσική εμβέλεια. Ο Pelusa έγινε η προσωποποίηση του ποδοσφαίρου που σε παγκόσμια κλίμακα είναι η βίαιη εισβολή των φτωχών στους ουρανούς αυτού του κόσμου, η αποκλειστικότητα που έχουν οι φτωχοδιάβολοι να μετατρέπονται σε αστέρια που φωτίζουν τα όνειρα και τις ελπίδες των λαών του κόσμου. Αυτός ο συνδιασμός της λαϊκής, αλήτικης φιγούρας, με τα χαρακτηριστικά της θέωσης, ήταν αναγκαία για να εκπληρώσει ο Diego – και να συνεχίσει να εκπληρώνει ακόμα και μετά θάνατον, στον αιώνα τον άπαντα – την προφητεία του Borocotó: “αν κάποτε αυτό το μνημείο στηθεί, πολλοί από εμάς θα βγάλουμε το καπέλο μας σε αυτό, όπως κάνουμε στην εκκλησία”.
Para el pueblo, lo mejor, Diego Armando Maradó
